S t o m a t o L o g I y a

Paradont kasalliklarining tarqalish darajasi, tasnifi
Maxsus adabiyotlarda, ilmiy asoslangan dalillarga ko‘ra 10 yoshdan
20 yoshgacha bo‘lgan odamlarda 80%-90% gacha gingivit kasalligi borligi
to‘g‘risida ma’lumotlar bor. 20 yoshdan keyin esa (60—70%) paradontit,
40 yoshdan keyin-paradontoz va boshqa kasalliklar bo‘lishi qayd etiladi.
Paradont kasalliklari, xususan paradontit oshqozon-ichak kasallik-
larida ayniqsa ko‘p uchraydi (T.X. Safarov, 1986), boshqa ichki a’zo va
tizim xastaliklarida ham sog‘lom odamlarga nisbatan paradont kasalligi
ko‘proq uchraydi (100% gacha).
Demak, stomatologik kasalliklar orasida eng ko‘p tarqalgan kariyes
kasalligidan keyin ikkinchi o‘rinda paradont kasalliklari turadi.
Tasnifi — klassifikatsiyasi
Paradont kasallnklarini ma’lum klassifikatsiyalarga bo‘lish masalasi
hamma vaqt dolzarb muammo bo‘lib kelgan. Buning natijasi bo‘lib,
juda ko‘p tasniflar taklif etilgan. Hozir barcha SNG davlatlarida dunyo
stomatologlari qo‘llaydigan paradont kasalliklari tasnifiga ko‘p jixatdan
mos keladigan tasnif XVI butun ittifoq stomatologlari plenumida (Erevan
shaxri) 1983- yilda qabul qilingan.
Paradont kasalliklari (morbus parodontaus)
I. Gingivit (gingivitis) — maxalliy va umumiy noxush ta’sirotlar
oqibatida kelib chiqadigan va tish milk boylami butunligi buzilmasdan
kechadigan milk yallig‘lanishi.
Shakli: yuzaki-kataral (catarhe.lis), yarali (I Icerosa), gipertrofik
(hypertrophica)
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

2 1 9
Og‘irligi: yengil (livis), urta (media), ogir (gravis).
Kechishi: o‘tkir (Acuta), surunkali (chronica), qaytalanuvchi
(exacerbata).
Tarqalganligi: maxalliy (locdis), tarqalgan (general isata)
II. Paradontit (parodontitis)-Paradont to‘qimasini va jag‘lar alveola
o‘simtasi suyagi tuzilishini buzib boradigan paradont to‘qimasining
yallig‘lanishi.
Og‘irligi% engil (lavis) o‘rta (media) og‘ir (gravis).
Kechishi: o‘tkir (Acuta). surunkali (chronica), qaytalanuvchi
(exaerbata), absess (abscessus), turg‘unlashuvchi (remissiya, remissio).
Tarqalganligi: maxalliy (locdis), tarqalgan (general isata).
Ill. Paradontoz (paradontosis)-paradontning distrofik zararlanishi
(kasalligi).
Og‘irligi: yengil (levis), o‘rta (media), og‘ir (gravis).
Kechishi: surunkali (chronica), turg‘un (remissio).
Tarqalganligi: tarqalgan (gereralisata).
IV. Paradont to‘qimasining so‘rilishi (lizis) bilan kechadigan idiopatik
kasalliklar (paradontoliz — paradontolysis) — Papiy on-Lefevra sindromi,
neytropeniya, agammaglobulinemiya, kompensasiyalanmagan qandli
diabet va boshqalar).
V. Paradontoma (parodontoma)-o‘smalar va o‘smasimon kasalliklar
(epulis, fibromatoz va boshqalar).