С. С. Қосимов ахборот технологиялари ўзбекистон Республикасининг

М ҲТда протоколлар
М Ҳ Тни таш ки л қилиш протоколлар ва интерф ейслар
О чи қ т и т м ли р ш ш ,' ў'ш р о а л о қ ш и м о д ел и
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

и ерархиясини ўз ичига олувчи ж араёнларни кўп погонали 
бош қариш
принципига 
асосланади. 
Ф изик 
канални 
бош қариш (Ф КБ) протоколи ж исм оний алоқа канали оркали 
маълумотларни такди м этиш ш акли ва узатиш тартибини 
белгилайди, м аълумотлардаги кадрларнинг бош и ва охирини 
белгилайди, каналнинг ўтказиш қобилиятига мос тезли кд а 
сигналларн и ш акллантиради ва кабул килади.
И ккинчи (каналли) д араж ан и икки кичик д араж ага бўлиш
мумкин: каналдан эркин ф ойдаланиш ни бош кариш (КФ Б) ва 
ахборот каналини бош кариш (АКБ).
КФ Б протоколи канал оркали м аълумотларни узатиш
тартибини, м аълумотларни тан лаш ни белгилайди.
А К Б 
протоколи 
маълум отларнинг 
тўгри ли ги ни
таъм и нлай ди, яъни м аълумотларни узатиш да текш ирув 
кодлари ш аклланади.
К ўпчилик М Ҳ Тларда тарм ок дараж аси н ин г зарурлиги 
йўколади. М оноканалларни ўз ичига оладиган бир неча 
М Ҳ Тни ком плекслаш да унга м урож аат этилади.
М аълум отларни узатиш ни бош қариш (М У Б) протоколи 
маълумотлар алм аш иш даги ж араён ларн ин г эҳтиёж лари ва 
бош карувн и нг куйи погоналари таш кил қиладиган ахборот 
каналининг чекланиш лари ўртасидаги фаркларни йўкка 
чикарадиган тран сп орт интерф ейсини таъм инлайди. Ю кори 
дараж а - алоқа сеансини бош кариш (АСБ), м аълум отларни 
такди м этиш ни бош кариш (М ТЭ Б), ам алий дастурларни 
бош кариш (А Д Б) - протоколлари ўз ф ункциялари бўйича 
мос 
глобал 
тарм ок 
протоколларига 
ўхш аш дир, 
яъни 
терм ин алларн и нг ж араёнлар, дастурларнинг узоклаш ган 
ф айллардан 
эркин 
ф ойдаланиш , 
ф айлларни 
узатиш , 
вазиф аларни узокдан туриб киритиш , граф ик ахборот билан 
алм аш иш ва бош калар ам алга ош ирилади.