S. J. Razzaqov Namangan muhandislik-qurilish instituti

Pemzani ishlatilishi - n
isbatan mustahkam va og’ir, shu bilan birga kichik 
g’ovaklikdagi Pemzalar (ularni litoidlar yoki toshsimon deyiladi) yengil 
konstruktsion betonlar olishda ishlatiladi. Bunday yuqori samarali 
betonlardan turli xil konstruktsiyalar, yahni tom yo’ma ‘litalari, ko’’riklar, 
gidrotexnika inshoatlari ishlab chiqariladi. 
34.
 Vulqon shlaki
suyuq magmani asosiy tarkibining havoda qotishi natijasida 
yuzaga keladi
35.
Vulqon shlaki olinishi
- asosidagi qum va shag’al yirik toshlarni 
maydalash va saralash (fraktsiyalash) natijasida olinadi.
36.
Vulqon shlakining tashqi ko’rinishi 
yoqilg’i shlaki kabi bo’lib, to’q 
qizg’ishdan qora ranggacha bo’ladi.
37.
Vulqon shlakining tuzilishi
- yirik g’ovakli.
38.
Vulqon shlaki shag’alining uyilma zichligi
400-850 kg/m
3
, vulqon shlaki 
qumi esa 650-1300kg/m
3
.

---

213 
39.
Vulqon shlaki ishlatilishi
- to’ldiruvchi sifatida turli yengil betonlarda 
ishlatiladi.
40.
Vulqon tuflari,
bu mayda g’ovakli jinslar bo’lib, vulqon changlarining turli 
darajadagi zichlanishi va ko’’chishidan yuzaga keladi.
41.
Sanoat chiqindilari - 
tosh kesish mashinalarida qayta ishlangan, 
karg’erlarda chiqqan sanoat chiqindilari (ishlanayotgan toshning 50% dan 
ko’’ xajmi chiqindiga aylanadi)ni maydalash va navlarga ajratishda yengil 
betonlar uchun yaroqli bo’lgan, uyilma zichligi 600-800 kg/m
3
g’ovak 
shag’al va uyilma zichligi 700-1000 kg/m
3
bo’lgan g’ovak qum olinadi. 
42.
 Lava tuflari
aralash strukturaga ega bo’lib, bahzan yacheykali strukturaga 
ega bo’ladi, ular mustahkamligining zichligiga bog’liqligidan kelib chiqib, 
kvadrat ‘arabola formulasi bilan baholanadi: R=A*r
n
bu yerda n daraja 
ko’rsatkichi (lava tuflari uchun 3 gacha, tuflar uchun 4 dan yuqori) 
43.