С. Ж. Асфендияров атындағЫ

Этиологиясы бойынша: патогенезі бойынша:

• 
  жарақаттық - ауырулық
  
• 
  күйіктік - гуморалды
  
• 
  операциялық - психогенді
  
• 
  гемотрансфузиялық
  
• 
  анафилаксиялық
  
• 
  кардиогенді
  

АУҚЫМДЫ ЗАҚЫМДАНУДЫҢ
ПАТОГЕНЕЗІ:

Артық ауырулық афферентация токсемия
гистамин, серотонин,
лизосомалық ферменттер,
нәруыздың ыдырау өнімдері,
метаболиттер

о рталық жүйке жүйесі

қозу тежелу

симпатоадреналдық жүйе және

гипофиз-бүйрекүсті безі

жайлған стресс-серпіліс

жоғары гиперкатехоламинемия, гиперкортикостероидемия

ш еткері тамырлардың тарылуы қанайналымының орталықтануы

МАТ, фосфолипаза, липаза, протеаза әсерленуі Ішкі ағзалар мен тіндер жасушаларының мембранамен байланысты қызметінің бұзылуы

Жасушалардың мембранамен байланысты қызметінің бұзылуы

И ондық сораптар

Na^+ - K^+, Ca^2+ АТФ-азалар қызметі  Иондық теңсіздік  Серпіндер берілуі бұзылуы  Жүйкелік серпіндердің тежелуі

Мембрана өткізгіштігінің Жүректің жиырылғыштық қызметінің бұзылуы

Рецепторлық қызметі Нарушения нейрогуморальной регуляции

ЖАРАҚАТТЫҚ СІЛЕЙМЕНІҢ САТЫЛАРЫ:

1. 
   Эректилді (лат. Erectus -қозу):
   

ОЖЖ жүйкелік-рефлекстік қозуы, симпато-адреналдық жүйенің және гипофиз-бүйрекүсті безі жүйесінің әсерленуі, тахикардия, артериалық гипертензия, шеткері тамырлардың тарылуы, қанайналымының орталықтануы, гиперпноэ.

2. 
   Торпидті (лат. Torpidus – қатып қалу, қозғалыссыз, ступор):
   

Зат алмасуы бұзылуы, жасушалардың мембранамен байланысты қызметінің бұзылуы, жүйкелік орталықтардың тежелуі, симпатоадреналдық және гипофиз-бүйрекүсті безі жүйелерінің қажуы, жүректің жиырылғыштық қызметінің бұзылуы, тамыр өткізгіштігінің жоғарылауы, қан – және плазма жоғалту, қанның дерттік қордалануы, АҚК, артериялық қысымның, микроциркуляция бұзылуы, гипоксия, ацидоз.

3. 
   Ақтық:
   

Микроциркуляция, зат алмасуы бұзылыстарының тереңдеуі, жүйкелік орталықтардың және ішкі ағзалар мен тіндердің жүйкелік реттелуінің терең тежелуі.
КОМА – (от греч. koma – терең ұйқы) -
- орталық жүйке жүйесінің терең тежелуімен, естің тұрақты жоғалуымен, сыртқы тітіркендіргіштерге рефлекстің болмауымен және организмнің аса маңызды қызметтерінің реттелуі бұзылысымен сипатталатын жағдай.
Туындауына қарай команың түрлері:
1. Жүйкелік кома
(инсультте, жарақаттарда, қабынуда, мый өспелерінде мыйдың біріншілік зақымдануы)

1. 
   Эндокриндік кома
   

(диабеттік, глюкокортикоидтық, гипопитуитарлық, гипотиреоидтық, тиреотоксиндік, гипогликемиялық)
3. уытты кома
(уремияда, бауыр жеткіліксіздігінде, уытты жұқпаларда, панкреатитте, улануларда)
4. Гипоксиялық
5. электролиттерді, суды және энергиялық заттарды жоғалтқанда
Патогенезі:

1. 
   Мый нейрондарының гипоксиясы және энергиялық тапшылығы
   
2. 
   уыттану
   
3. 
   қышқылдық-сілтілік үйлесімнің бұзылуы
   
4. 
   электролиттік тепе-теңдіктің бұзылуы
   
5. 
   су алмасуының бұзылуы
   

Команың сатылары
1 саты – бастапқы
Психикалық мазасыздану, ұйқының бұзылуы, қозғалыс тепе-теңдігінің бұзылуы, ЭЭГ бастапқы өзгерістері
2 саты – кома алды
Ұйқышылдық, естің көмескіленуі, тітіркендіргіштерге әлсіз жауап беруі
3 саты – беткей кома, сопор ( латынша - қозғалыссыз, бос)
Естің жоғалуы, кейбір бұлшықеттердің спастикалық жиырылуы, кейде еріксіз дәрет және нәжіс шығуы,ЭЭГ-да айқын өзгерістер
4 саты – терең кома
Естің терең жоғалуы, арефлексия, көз қарашығы рефлекстерінің жоғалуы, ауыр вегетативті бұзылыстар


Көрнекті материал:
1. Мультимедиялық дәрістердің электронды түрі (студент кафедрадан алады)
2. Ә.Н.Нұрмұхамбетовтің редакторлығымен дәрістер курсы: Патофизиология в схемах и таблицах: – Алматы: Кітап, 2004. – ҚазҰМУ кітапханасында және кафедрада электронды түрі