S. Hasanov D. Abdumadjidova N. Ataeva shaxsning bilish jarayonlari

Sezgi  jarayoni  haqida tushuncha. Sezgi xususiyatlari va turlari.  

Inson organizmiga  ta’sir etadigan ayrim narsa va hodisalar obrazlarining 

miyada bevosita aks etish faoliyatiga  sezgilar deyiladi. Biz sezgilar yordamida 

predmetlarning rangini, shaklini, katta yoki kichikligini aniqlaymiz. 

Sezgilar 

sodda 

psixik 

jarayon 

bulishiga 

qaramay, 

barcha 

bilimlarimizning  asosiy  manbai  hisoblanadi.  Chunki  narsa  va   hodisalar  aks 

etishining  ko’pchilik  qismi  sezishdan  boshlanadi.  Agar  sezgilarimiz 

bo’lmaganda  biz  tevarak-atrofdagi  narsa  va  hodisalarni  aks  ettirishdan  va 

ularni bilishdan maxrum bo’lar edik. 

Sezgilar  to’g’risidagi  ilmiy  ta’limotlarga  binoan  narsalar  va  ularning 

xossalari, tarkibiy  qismlari,  xususiyatlari,  shakllari,  harakati  birlamchi  hisoblanib, 

sezgilarning  o’zi  esa  tashqi  va  ichki  qo’zg’atuvchilarning  sezgi  a’zolariga  ta’sir 

etishining  mahsulidir.  Sezgilar  moddiy  (obyektiv)  borliqning,  voqelikning 

xaqqoniy  tasvirini  aks  ettirib,  ular  qanday  ko’rinishga,  shaklga,  xususiyatga  ega 

bo’lsa,  ular  xuddi  shundayligicha  hech  o’zgarishsiz,  aynan  aks  ettirish 

imkoniyatiga egadir. 

Tevarak-atrofdagi    olamning    boyligi  haqida,  tovushlar  va  ranglar,  xidlar  va 

xarorat,  miqdor  va  ko’plab  boshqa  narsalar  to’g’risida  biz  sezgi  tufayli  bilamiz. 

Kishi vujudi sezgi a’zolari yordamida sezgilar shaklida tashqi va  ichki muhitning 

xolati  haqida rang-barang  axborot olib turadi. Sezgi  xususiyatlariga quyidagilar  

kiradi: 

3-shakl 

---