S. E. Xolmurotoy, N. T. Shoyusupova


I  BOB   IQTISODIY  SOTSIOLOGIYA  FAN  SIFATIDA



Download 5,92 Mb.
Pdf ko'rish
bet10/305
Sana26.01.2022
Hajmi5,92 Mb.
#411997
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   305
Bog'liq
Iqtisodiy sotsiologiya S. E. Xolmuratov 2005

I  BOB
 
IQTISODIY  SOTSIOLOGIYA  FAN  SIFATIDA
1.1.  «Iqtisodiy  sotsiologiya»  fanining  predmeti  va  vazifalari
Iqtisodiy-sotsiologik  m uam m olar  turli  ixtisos  tahlilchilari  va  m ehnat 
tarrnoqlarining  mutaxassislari  tomonidan  o'rganilmoqda.  Bu  muammo  muhim 
ahamiyatga ega bo‘lganligi uchun ham batafsil ilmiy tadqiqotlar olib borishni talab 
etadi.
Iqtisodiy sotsiologiya  ~   iqtisodiyotning ijtimoiy jihatlarini  o‘rganuvchi  fan.
Sotsiologiya inson sotsiumini «hamma yerda va har qayerda» o‘rganadi:  oila va 
turmushda,  ekologiya  va  muloqotda,  davlat  va  huquqda,  ta'lim,  madaniyat  va 
tarbiyada.  Odam  iqtisodiy  munosabatlarga  kirishsa,  iqtisodiy  faoliyat  bilan 
shug'ullansa,  iqtisodiy muammolarni  o‘zida sezsa,  yoki biron-bir iqtisodiy holatga 
kirib  qolsa,  u  holda  sotsiologiya  ham  uning  orqasidan  iqtisodiy  muhitga  tushib 
boradi.
«Inson iqtisodda» tushunchasi ancha keng tasawur tug‘diradi, har xil variantdagi 
ijtimoiy va  iqtisodiy  holatlar  nisbatini  aks  ettiradi.
Iqtisod  inson  uchun  ishlaydi va  rivojlanadi.  Ehtiyojlar bilan bogiiq boim agan 
iqtisodiy maqsadlar mavjud emas.  Iqtisod shu ehtiyojlarni qondirish nuqtai nazardan 
baholanadi.  Shuningdek,  inson  o‘zi  uchun  o‘z  kuchi  bilan  iqtisodiyotni  bunyod 
etadi.
[qtisodiyotga madaniyat, ruhiyat va insonning kayfiyati ham ta'sir etishi mumkin. 
Ular  uning  holatini,  turini  va  ayrim  holda  aniq  o‘mini  belgilaydi.  Iqtisodiyotda 
bilim va tajriba kabi dunyoqarash ham muhimdir. Shuni ta’kidlash kerakki, iqtisodiyot 
ham  insonga  ta’sir  o‘tkazish  qobiliyatiga  ega.  Iqtisodiyot  o‘z  ta'siri  bilan  inson 
madaniyati, ruhiyati va kayfiyatini xam belgilaydi.  Iqtisodiyotning to‘g‘ridan-to‘g‘ri 
ta'sirini  individlar,  gumhlar va  butun jamiyatning  hayot  tarzida  ko‘rish  mumkin.
Iqtisodiyot  -  bu  odamlarning  ma'naviy  tinchligi  yoki  noxushligini  belgilab 
beradigan  omil.
Shunday holatlar bo‘ladiki, boshqaruvchilar birinchi  navbatda  inson to‘g‘risida 
o'ylab va unga bor e’tiborini qaratib, atayin yoki tasodifan muhim iqtisodiy natijalarga
erishadilar.
Ikkinchi holatda esa rahbarlar iqtisodni birlamchi narsa sifatida ko‘rib, o‘z e’tiborini 
iqtisodiy vazifalaming yechimiga  qaratib,  shu jarayonda  muammolarni  hal  qiladi, 
insonning o‘ziga ham yordam beradi.
Uchinchi  holatda  esa  birinchi,  ikkinchi  tamoyillar  ishlamaydi,  iqtisodiy 
maqsadlar  insonga  ziyon  keltiradi.  Insonga  yo‘nalish  bilan  iqtisodiyotga  yo‘nalish 
orasida  kelishuv yo‘q,  ulami bir-biriga qo‘shish  mumkin  emas,  ulardan birortasifti 
tanlash esa fan va kundalik hayot uchun muammodir.
10


Iqtisodiyot odamlami yakka va guruhiy aloqalarga majbur qiladi va ular o'rtasida 
munosabatlaming  o‘ziga  xos  turlarini  vujudga  keltiradi.  Kichik  va  katta  gumhlar 
o'rtasidagi  kelishuv  va  nizolar birinchi  galda  iqtisodiy tomondan  paydo  boiadi.
iqtisodiyot  -  ko‘p  maxsus  fanlaming  predmeti  va  obyekti  boiganligi  sababli, 
qanday qilib iqtisodiyot va iqtisodiy sotsiologiya bir-biri bilan birga yashamog‘i kerak, 
degan qonuniy savol tug'iladi.  Javob sifatida quyidagi holatlarni  keltirish mumkin:
1.  Iqtisodiyot  —  ijtimoiy  hayotning  maxsus  muhiti,  uning  muammolari  bilan 
iqtisodiy  fanlar  shug‘ullanadi.
2.  Iqtisodiyotda ijtimoiy holatlar ko‘p. Ular sotsiologiyaning ijtimoiy fan sifatida 
muammoligim  belgilaydi.  Sotsiologiya  iqtisodiyotdagi  ijtimoiy  holatlarga  nisbatan 
o‘z  nazariyasiga,  tahlil  usullariga,  muammolarni  yechish  huquqiga  ega.

Download 5,92 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   305




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish