S avezbayev, S. N. Volkov

Nazorat savollari

1. 
   Yer munosabatlari nima?
   
2. 
   Jamiyatning yer tuzumi nima? 3
   
3. 
   Yer egaligi va yerdan foydalanish deganda nimalar tushuniladi?
   
4. 
   Nima hudud deb ataladi?
   
5. 
   Hududni tashkil etish deganda nima tushuniladi? Uning yer tuzish biian aloqasi qanday?
   
6. 
   Yer islohotigacha mavjud boigan yer tuzumining asosiy xususiyatlari nimalardan iborat?
   
7. 
   Yer islohoti nima?
   
8. 
   O'zbekistonda yer islohotini o'tkazish zarurati nimadan kelib chiqdi va uning maqsadi qanday?
   
9. 
   Yer islohoti qanday asosiy vazifalarni yechadi? '
   

32
IV bob
YER RESURSLARI VA ULARDAN FOYDALANISH
1 Yerlardan xo'jalikda foydalanish turlari va ulaming huquqiy
maqom i.
Mamlakatimiz tashqi chegaralari ichidagi yer (suv bilan
qoplangan yerlarni ham qo'shib) davlatimiz mustaqilligining hududiy asosini tashkil etadi. O'zbekiston Konstitutsiyasiga asosan u mazkur hududda yashaydigan xalqlar hayoti va faoliyati asosi hisoblanadi. Bunda yer xususiy, davlat va boshqa mulkchilik shakllarida bo'lishi mumkin.
Xo'jalik va boshqa faoliyatlarni olib borish uchun yer beriladi:
• mulk qilib, umrbod meros qilib qoldirish yoki fuqarolarga ija-
raga fermer xo'jaliklarni yuritish, shaxsiy tomorqa xo'jaliklari, uy-
joy qurish va unga xizmat ko'rsatish, bog'dorchilik, sabzavotchilik,
chorvachilik va boshqa qishloq xo'jalik ishlab chiqarishi bilan bog'liq
maqsadlar uchun. Fermer xo'jaliklari uchun o'rtacha yer payi
miqdorida ajratilgan yer uchastkalari hamda shaxsiy uy-joy qurilishi
va qishloq joylarida tomorqa xo'jaligi, bog'dorchilik va chorvachilik
uchun ajratilgan yerlar fuqarolarga umrbod meros qilib qoldirish
huquqi bilan tekinga beriladi;

• 
  fuqarolarga ijaraga fermer xo'jaliklarini yuritish, tadbirkorlik faoliyati va boshqa qonun bilan taqiqlanmagan maqsadlar uchun;
  
• 
  jamoa, boshqa qishloq xo'jaligining shirkat korxonalarida, hissadorlik jamiyatlarida ishlaydigan fuqarolarning jamoa - pay va jamoa-umumiy mulkchiligi uchun. Shunday sharoitlarda yer hu-dudlari umumiy foydalaniladigan bog'dorchilik o'rtoqliklari a'zolariga ham ajratiladi;
  
• 
  muddatsiz foydalanishga sanoat, transport, aloqa, mudofaa va boshqa noqishloq xo'jalik maqsadlari uchun, mulkchilik shakllariga va faoliyat sohasiga bog'lanmagan holda;
  
• 
  ijaraga fuqarolarga, davlat, shirkat va jamoa korxonalari, muassasalari va tashkilotlariga, qo'shma korxonalarga, xalqaro birlashmalarga va tashkilotlarga, chet ellik jismoniy va yuridik shaxslarga.
  

U yoki bu faoliyatni olib borish uchun yer berish natijasida yer egaliklari va yerdan foydalanuvchilar paydo bo'ladi. Ular birgalikda xalq xo'jaligi mos tarmog'ining yer-resurs asosini tashkil etadi.

3-28