5.
O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi majlisining Qarori. «2008
yilda Respublikani ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlari va 2009 yilda
iqtisodiyotni barqaror rivojlantirishning eng muhim ustuvor vazifalari
to’g’risida», 2009 yil 13 fevral
6.
Karimov I.A. Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi, O’zbekiston sharoitida uni
bartaraf etishning yo’llari va choralari. – T: O’zbekiston, 2009. – 56 b.
7.
Mamlakatimizni modernizatsiya qilish va yangilashni
izchil davom ettirish
davr talabi. Prezident Islom Karimovning 2008 yilda mamlakatimizni
ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlari va 2009 yilga mo’ljallangan
iqtisodiy dasturning eng muhim ustuvor yo’nalishlariga bag’ishlangan
Vazirlar Mahkamasi majlisidagi ma’ruzasi // Xalq so’zi, 2009 yil 14 fevral.
8.
Karimov I.A Eng asosiy mezon – hayot haqiqatini aks ettirish. T.:
O’zbekiston, 2009. – 24 b.
9.
Djumaxadjaev A. Patentshunoslik. Toshkent. Mehnat. 2001, 384 b.
10. Kak zaщitit intellektualnuyu sobstvennost v Rossii. Pod redakstiey
Korchagina A.D. - M.: INFRA-M, 1995, 335 s.
11. Ofistialnыy sayt patentnogo vedomstva SShA.
12. “How to get a European patent” / Guide for applicants. – Munich, ERO, 1996,
82 r.
13. WIPO. General Information - Geneva, WIPO publication, 1997.
Xulosa
“Patentshunoslik va litsenziyalash ixtiro, foydali model va sanoat
namualarini himoya tartiblari va huquqiy, iqtisodiy, tashkiliy nizomlari va asoslari
bo’yicha O’zbekiston Respublikasi Qonunlar va O’zbekiston
Respublikasi
Prezidenti va Hukumatini qarorlari hamda Patenshunoslik idorasini va
axborotlarini normativ-hujjatlari, yo’riqnomalari orqali tartibga solinadi. Bu fan
bo’yicha bu sohadagi asosiy tushunchalar va ta’riflarni O’zbekiston va boshqa
davlatlarning patentshunoslik va listenzialash sohasidagi qonunlarni asosiy
mohiyati, patent egalarining huquq va majburiyatlari, ixtiroga patent berish tartibi
va ularni amal qilish davri keltirilgan. Bundan tashqari O’zbekiston
Respublikasini Qonun hujjatlarida EHM uchun dastur va ma’lumotlar bazasi,
ixtiro, asosiy tushunchalar, ularni turlari, ixtiro tavsiyanomasi, tarkibi, seleksiya
yutuqlari, sanoat mulklari, tovar va xizmat belgisi ob’ektlarining patent qobiliyati,
shartlari va foydali foydali modellarning himoyanuvchanligi, xalqaro patent tasnifi,
patent axboroti va ma’lumotlar ba’zasi, Yevropa,
AQSh va MDH
mamlakatlariningpatentlash bo’yicha qonunchiligi va ulardan foydalanish, tahlil
o’tkazish va kerakli ma’lumotlar ba’o’asiga ega bo’lishlik masalalari yoritilgan
O’zbekiston intellektual mulk ob’ektlarini huquqiy muxofazalash sohasidagi
amaldagi qonunchilik. Intellektual mulk fuqarolik
huquqining kichik sohasi
ekanligi. Partent huquqi va fuqaro munosabatlari ishtirokchilarining
individuallashtirish vositalarini muxofazalash hamda noan’anaviy ob’ektlarni
muxofazalash bo’yicha mualliflik huquqi va sanoat mulki va patent huquqi hamda
155
iqtisodiy munosabatlarni huquqiy muhfazalash sohasidagi amaldagi qonunchilik
bilan tartibga solinadi.
Jahon bozorida talabni va taklifni rag’btlashtirish orqali mahalliy ishlab
chiqaruvchilarni qo’llab-quvvatlash O’zbekistonni iqtisodiy o’sishning yuqori
sur’atlarini saqlab qolishda g’oyat muhim ahamiyatga ega. Tashqi iqtisodiy
faoliyatda (TIF) tovarlarni nomenklatursini o’rganish, uyg’unlashgan Tn bojxona
to’lovlari, intellektual mulk ob’ektlarini
muxofazalash, ilmiy kashfiyotlar va
ixtirolar, seleksiya yutuqlari va sanoat namunalari hamda belgilari, eksport va
import tovarlar bo’yicha shartnomalar tuzish,
patent axborotlari, xalqaro, Yevropa,
AQSh, va MDH patentshunoslik va litsenziyalash to’g’risidagi axborotlar bilan
tanishtirish va huquqiy normalarini bilish ma’lum ahamiyatiga ega. O’zbekiston
Respublikasi Fuqarolik kodeksi va “Mualliflik huquqi va turdosh huquqlar
to’g’risida”gi qonunlarda ta’kilanganidek yaratilgan dasturlar va ma’lumotlar
bazalarining nusxalariga qonuniy egalik qilish. Huquq egasidan qo’shimcha
ruxsatnoma olmasdan dasturning boshqa birovlvrga berish uni tijorat maqsadlarida
foydalanish mumkin emasligi qonun hujjatlarida ta’kidlanadi. Kashfiyotlar ularni
yangiligi, sofligi va ustunligini aniqlash, ixtirolar, entellektual faoliyat,
yangi
g’oyalar va texnik echimlar, sanoat mulki ob’ektlariga beriladigan va muayyan
hududda vaqt oralig’ida amal qiladigan muxofaza hujjati sifatida patent va
litsenziyalarni mualliflarga beriladi va ularni O’zbekiston Respublikasini Qonun
hujjatlari orqali himoyalanadi.
O’simliklarning yangi navlari hayvonlarni yangi zotlarini yaratilganligi
uchun seleksiya yutuqlariga beriladigan huquqlar mualliflarga patent yoki
guvohnoma beriladi. Patent axborotlari orqali seleksiya yutug’ining yangiligini
aniqlash va uni davlat sinovlaridan o’tkazish. Davlat patent idorasiga yangi navni
yoki zotni yangiligi to’g’risidagi tegishli ma’lumotlarni va xulosalar taqdim etiladi.
O’zbekiston Respulikasi qonunchiligiga muvofiq sanoat namunasining yangiligi,
o’zga xosligi va sanoatda qo’llanilishi uning patentga
layoqatlik shartlarini
belgilaydi. Sanoat namunasining estitik va ergonomik xususiyatlarini belgilovchi
muhim belgilari hisoblandi. Tovar belgisining o’ziga xos xususiyati uning tovar va
xizmatlar bozordagi bajaradigan rolini va yangiligini aniqlaydi. O’zbekistond tovar
belgilari va xizmatlar bilan bog’liq holda yuzaga keladigan munosabatlarni “Tovar
belgilari va xizmatlar ko’rsatish belgilari to’g’risida”gi qonun talablari bilan
tartibga solinadi.
Mualliflar o’zlari yaratgan kashfiyotlariga, ixtirolariga seleksiya yutuqlariga,
sanoat namunalari va mahsulot belgilariga patent, litsenziya olish uchun qonun
talablaridan kelib chiqqan holda davlat patent idoralariga talabnoma orqali murojat
qiladilar.
Mualliflar aniq va o’z vaqtidagi patent axborotiga ega bo’lish uchun barcha
patent axboroti tizimlaridan foydalanishlari lozim. Bu borada O’zbekiston
Respublikasi patent va universal axborot resurslaridan, xalqaro patent tasnifi
tizimlari, idoralari va ularni huquqiy talablaridan foydalanishlari lozim.
156
