S a m a r q a n d d a V l a t u n I v e r s I t e t I r a h m o n q u L o r z I b e k o V

Gulandom», «Masnavii Bahrom va Gulandom» nomlari bilan
tarqalgan asar 1201 hijriy (milodiy 1785-1786) yili kitobat qilingan.
Bu sana dostonning xotimasidagi tarixga doir quyidagi misralarda
keltiriladi.
Payambar tarixidin ming ikki yuz bir,
0 ‘tib erdi tamom oidi bu tahrir.
Sobir Sayqaliy qissasining asosiy mavzui, tasvir ob’ekti
an’anaviy ishq—muhabbatdir. U xalq orasida keng tarqalgan
afsonalar, qissalar syujeti asosida o'z asarini yaratganligini aytadi:
Kel, ey ruhi ravonim tavsani san,
Ki bir afsona ayg‘il boshlayin man.
! Сайқалий. «Баҳром ва Гуландом». —Тошкент, 1960, 212-213-бетлар.
96

---

Kel, ey to‘ti, eshitgil qissalami,
Ajab afsonai pur g'ussalami.
Lekin hamma gap shundaki, muallif bu eski afsonani shunchaki
takrorlab qo'ymaydi. Balki «dostoni ko‘han»ni yangi andoza bilan
qayta ishlab, uni go‘zal she’riy dostonga aylantiradi:
Desatn bir dostoni oshiqona,
Jahonda qolsa mandin bir nishona...
Manam o‘z holima andoza qildim,
Bu dostoni ko‘hanni toza qildim.
Doston syujeti va kompozitsiyasi tarkibidagi hayotiy epizodlar,
milliy-etnografik lavhalar, she’riy muqaddima va namunalar, original
badiiy ifodalar, psixologik tasvir momentlari kitobxonni hayratda
qoldiradi.
Sayqaliy asarda Rum shahzodasi Bahrom va Chin malikasi
Gulandomning bir-birlariga boigan chin muhabbatini nekbinlik
ruhida kuylash bilan biiga, qahramonlik, mardlik, adolatparvarlik,
odamiylik, do'stlik kabi umumbashariy xalqchil g‘oyalami ham,
o'z davri ijtimoiy masalalarini ham ifodalaydi. Bu uning afsonaviy-
an’anaviy motivlami real haqiqatlar bilan uyg‘unlashtira olganligidan