S a m a r q a n d d a V l a t u n I v e r s I t e t I r a h m o n q u L o r z I b e k o V

1 Ўзбек адабиёти тарихи, иккинчи китоб, Тошкент, «Ўқитувчи» нашри-
ёти, 1964, 43-бет.

---

shul tariqa ahdu paymon bog'Iadilarkim», «ahdnoma tuzdilarkim» 
tarzidagi kitobiy ta ’birlar, «savoli Aqcha», «Javobi G ‘arib» dialoglari, 
«na farog'atdur», «na qabohatdur», «na qiyofatdur», «ayriliq 
shamoli», «qaddi tubi», «g'amza o ‘qi», «ohu ko'zi», «qoshing 
mehrobi», «bulbuli sho'rida» kabi yozma adabiyotga xos kitobiy 
so'zlar kiritilgan bo'lsa ham, doston xalq ijodiga xos asosiy va yetakchi 
xususiyatlarini saqlab keldi *
Doston davlatmand oiladan bo'lgan Shohsanam bilan kambag'al 
oiladan chiqqan G 'arib o'rtasidagi muhabbat mavzuiga bag'ishlanadi. 
A sardagi v o q e ala r d avom ida G 'a rib n in g sh o irlik s a n ’atiga, 
muzikachiligiga qoyil qolgan xalq uning shoh Abbos qizi Sanamga 
samimiy oshiq bo'lganiga ham hurm at bilan qaraydi va ulaming o 'z 
ahdu paymonlariga erishuviga ko'maklashadi. Xalq o 'z farzandlari 
G 'arib va Shohsanamni murod-maqsadiga yetkazishni o'z taqdirining 
tarkibiy qismi deb biladi. Zotan, asarda faqat G 'arib bilan Sanamning 
orzu-havaslarinigina emas, balki xalqning erkinlik va farovonlik, 
m adaniy taraqqiyot, tenglik va ham jihatlik to'g'risidagi azaliy 
orzularini am alga oshirish kabi m asalalar ham ilgari suriladi. 
G 'aribning «Jafokash bo'lurlar Bag'dod qullari» yoki «Barcha zolim 
bizga dushman, dildorim» kabi so'zlarida xalqning zulmkorlaiga qarshi 
ovozi yaqqol sezilib turadi. G 'aiibning:
Bulbul fig ‘on qilib ayrilmas guldin,
Parvo qilmon, jortim olsalar tandin.
Sadpora qilsalar, kechmazam sandin,
Oshiqlarga do ‘nmak ordur, Sanamjon, —
kabi otashin nidolaridan pok va samimiy muhabbat xalq farzandlariga 
xos fazilat ekanligi, Shohsanamning:
Yuragimda yorning dardi yotibdur,
Ishq o ‘ti jon-jonimdan o ‘tibdur, —