С а д р и д д и н а й н и й э с к и м а к т а б

киши қолмади. Улар ҳам шаҳар томонидан вокзалга келаётган
янги йўловчиларнинг юкини ташиб, нон пули топиш билан овора
бўлиб, Одина деган ғариб бир мусофирдан хабарсиз эдилар.
Одина ҳеч бир киши томонидан ёрдам ва раҳбарлик кўрмагач,
аста-секин трамвай йўлининг айланмаси орасидаги майдонча
томонига ўтди ва бир дарахтнинг тагида чўзилиб ётди, ҳолсизлик-
дан ҳушсизланди ёки ҳориганликдан уйқу элтди, ҳар нима бўлса
бўлсин, бир неча соатдан кейин кўзини очиб қарадики, оқшом
яқинлашган, дунёни қоронғилик босаёзган, ҳали ҳам трамвай
«жаранг-журунг» қўнғироқ чалиб, майдончани айланмоқда, ҳали
ҳам одам болалари Одина томонига қарамасдан, уён-буёнга қараб
югурмоқда эдилар.
Бу оқшом уйсиз, кўйсиз Одинанинг қаерга борувини билмай-
диган биринчи оқшоми эди, бу оқшом ғариб Одина учун ҳақиқатан
«ғариблар оқшоми» (шоми ғарибон) эди.
XIX
КУТИЛМАГАН ЁРДАМ
— Тожикмисан?
Умидсизлик билан дунёнинг ҳар бир нарсасидан юмилган
кўзини бу она тилида эшитилган товуш билан очган Одина боши
устида турган бир йигитни кўриб:
— Ҳа, бахтсиз бир тожик,— деб жавоб қайтарди.
— Бунда нима қилиб ётасан?
— Билмайман.
— Турадиган жойинг қаерда?
— Шу ер.
— Бу ер турадиган жой эмас, бу ерда туриш мумкин ҳам
эмас, қоровуллар қўймаслар, бошқа бирон жойга бормоғинг керак.
— Бирон жойни билмайман, ҳеч кимни танимайман.
— Демак, бу шаҳарга янги келгансан, юр мен билан.
— Урнимдан қимирлашга мадорим етмайди.
Одина билан гаплашиб турган йигит унинг қўлтиғидан тутиб
турғизди, ўзига суяб майдончадан чиқарди ва трамвайга минди-
риб олиб кетди.
Одинанинг ғариблик, кимсасизлик ёстиғи олдига келиб, кутил-