С а д р и д д и н а й н и й э с к и м а к т а б

бўлса ҳам ишлашда давом қилига, иш ҳақидан ақча тўплаб, ватан-
га қайтиш, Гулбибига уйланиш ва масъуд ҳаёт кечириш эди.
Дуруст, ҳижрон балосининг ўзи кўп ёш йигитларни эркалик
ёстигидан хорлик тупрогига вақтсиз тортган бошқа бир бало эди.
Лекин ортида висол умиди бўлган ҳижроннинг севгилисидан
айрилган шайдоларга тасалли бермаги маълумдир. Бу «умид»
Одинани мусибатли кунларида юнатар ва қайғулар орасида қувон-
тирар эди.
IX
ИШ ТАШЛАШ
1915 йилда нахта ҳосили одатдагидан кўпроқ бўлган эди.
Шундай бўлса ҳам, Россия тўқимачилик саноатининг жаҳон уруши
муносабати билан ташқаридан пахта киргиза олмаслиги сабабли ва
нахтанинг тўқимачиликдан бошқа, уруш асбобларига-да, сарф бўл-
моги учун пахта бозори қизиб кетди. Лекин Россия савдо доира-
си пахта нархининг олдини тўсмоқ учун қатъий баҳо белгилади.
Бу расман белгиланган қатъий баҳо Москванинг ғайри расмий
ва амалий бозорига ҳеч бир таъсир кўрсатмади, тозаланган пахта
унда одатда гўёки «борми ошувчи?» йўли билан қатъий баҳо-
нинг икки-икки ярим бараварига сотилар эди.аммо дсҳқондан бўл-
са, чигитли пахта қатъий баҳо юзасидан йиғилаверди. Шундай
бўлиб, иахта жаллоблари ва заводчиларининг фойдаларига бирга
икки, бирга учгача ошиб кетди. Фойда ошган сайин очкўз пахта
жаллоблар ва заводчиларнинг иштаҳалари ҳам очилаверди. Уйдан
уйга, қишлокдан қишлоққа, бозордан бозорга югурдак агентларини
ёйиб, чигитли нахта тўнламоққа киришдилар. Тўнланган пахта-
ларни тозалаб чнқаришни заводлар бажара олмайдиган бўлдилар.
Заводларнинг айвон ва омборлари ҳам пахтага тўлиб, нахтачилар
чигитли пахталарни очиқ майдонга қўймоққа мажбур бўлдилар.
Қиш бошланиб, пахталар устига қор-ёмгир ёгаверди, баҳор келиши