S a b d I r a s I l o V, N. T o L i p o V, >N. O r ip o V a

yaxlitlikda  k o ‘rish  kerak,  siluetni  chetlariga  tikilmasdan  "o‘rta
 
qismiga"  k o‘z  nazari  y o fcnaltiriladi,  b o ‘lmasa  bunday  holda
 
umumiy  shaklni  xarakteri  y o ‘qolib  qolishi  mumkin.  Shu  sab­
abli  natyurmortlardagi  vazalar,  q u m g ‘onlar  "qiyshaygan",
 
inson  q om atin in g  homaki  rasmlarida  esa  nisbatlarini  no-
 
to ‘g ‘riligi  hosil  b o ‘ladi.  Demak,  chiziqli  qalamtasvirda  chiziq­
lar  yuritilganda  ham  nihoyasiga  yetkazilgan  shaklni  ko‘rish
 
muhim dir.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Naturadan  realistik  tasvirlash  atrofimizdagi  voqea-hodi- 
salar  yoki  narsalaming  shakl  va  bo‘yoqlarini  haqqoniy 
tasvirlash  malakasini  o ‘z  ichiga  oladi.  Naturani  haqqoniy 
tasvirlash — bu  narsalarni  konstruktiv  va  perspektiva  qo­
nunlari  asosida  qurish,  ularning  fazoviy  joylashuvi,  ma- 
terialligi,  hajm  va  nisbatlarni  ifodalash,  qalamtasvir  yoki 
etyudni  yaxlit  bir  butunlikka  keltirish,  tasvirlanayotgan 
obyektlar  va  narsalarni  xarakterli  xususiyatlari  va  nafis 
go‘zalligini  aniqlashdir.
Realistik  tasvirlash  savodini  dastlabki  ta ’lim  bosqich­
larida  o ‘quv  natyurmortlarini  bajarish  orq‘ali  o'zlashtirish 
mumkin.  Darxaqiqat,  savodli  tasvirlash  asoslarini  o 'r ­
ganishda  natyurmort  qimmatli  tasviriy  obyekt  bo'lib 
hisoblanadi.  Masalan,  N. Tenning  «Natyurmort»  asari  mi­
sol  bo'la  oladi.  Natyurmortni  rangtasvirning  kamerli  mu­
siqasi  deb  atashadi.  Unda  mahoratli  bo'yoq  surtmasi, 
kolorit  monandligi  va  shakl  plastikasini  kuzatish  mumkin. 
Ular  orqali  rangtasvirning  asosiy  qonuniyatlarini  tez  va 
qulay  o'zlashtirish  mumkin.  Ya’ni,  perspektiv  va  konst­
ruktiv  qurilish,  shaklning  soya-yorug'ligi  va  rangda  tas- 
virlanishi,  tasvirlanayotgan  narsalaming  fazoviy  uzoqlash- 
ishdagi  holati  va  materialligi,  tus  va  rang  munosabatlari, 
manzara  va  interer,  inson  boshi  va  qomatini  tasvirlashdagi 
birlik  va  uyg'unlik  hisoblanadi.  Badiiy  Akademiyaning  raisi 
T.  Qo'ziyev,  o'quv jarayonida  natyurmortni  muhim  ekan­
ligini  ta ’kidlab:  "Natyurmort,  —  shunday  zaminki,  unda 
badiiy  maktab  mustahkam  joylashgan  bo'lishi  kerak",  — 
deydi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Natyurmortni  xona  ichi­
da,  ochiq  havoda,  soyada 
va  q u y o s h d a ,  ta b iiy   va 
sun’iy  yorug‘likda  tasvirlash 
lozim.  Bu  esa  o ‘z  navbatida 
o ‘quv  va  ijodiy  vazifalarni 
samarali  amalga  oshirishga 
puxta  zamin  yaratadi.
N a ty u rm o rtn i  am aliy 
tasvirlashning  dastlabki  bos­
qichida  biroz  so d d aro q ' 
so‘ngra  esa  narsa va  buyum­
larning  bir  guruhini  tasvir­
lash  kerak.  Narsalaming  bir 
guruh  yig‘ilganini  tasvirlash 
uchun  natyurmort  kompo- 
zitsiyasini  t o ‘g ‘ri  tashkil