S a b d I r a s I l o V, N. T o L i p o V, N. O r ip o V a

palitradagi barcha ranglardan, shu bilan birga eng yorqin
va keskin bo'yoqlardan foydalanish shart em as.
Yorug‘—soya va rang munosabatlarini aniqlashda um u-
miydan xususiyga qarab borish lozim. A w a lo asosiy obyekt
oralig'idagi tus farqlarini topish muhim: natyurmortda,
m asalan, stol yuzasi va fon oralig‘idagi k o ‘za, choynak
va ko'zaga tushayotgan yorug'lik va b. M anzarani tasvir-
lashda a w a lo osm on va em ing alohida jism larini bir-biri­
ga va ularning yaxlitligida b o ‘lgan rang munosabatlarida
aniqlash kerak. Inson qomati tasviri yoki portret ham
xuddi shu tariqa bajariladi.
Rassom larning amaliy tajribasida shunday bir jum -
lalar mavjud: "katta yorug‘lik", "katta soya", "katta shakl",
"katta ranglar munosabati". Bulardan m aqsad natura
obyektini yaxlit ko'rish va ularni barqaror qilib tasvir-
lashdir.
Naturani yaxlit idrok etganda, yorug'lik tikka ta’sir
etayotgan joydagi narsalar yagona bir qism ni tashkil etadi
N. Kasatkin. «Raqibalan
77
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

va undagi dog‘lar kuchliligi bo'yicha soya qismidagiga teng
kela olmaydi. Xuddi shularni shaxsiy va tushayotgan soya-
larga moslash mumkin: ular tus bo'yicha yarim soya bilan
yaxshi chiqishadi, yarim soya esa tasvirning yorug‘lik qism-
laridagi kuchga teng kelolm aydi. Soyadagi refleks yarim
soyadan och bo'la olmaydi, ammo shaxsiy soyaning um u­
miy tusiga b o ‘ysunadi. Obyektdagi ushbu katta shakllar
yoki buyumlar guruxi tusi va rangining t o ‘g ‘ri saqlanishi
tasvirga yaxlitlik va yoritilishining to ‘g ‘ri boMishiga turtki
b o ‘ladi.
U m um iy ranglar munosabati va navbatdagi ishning