S a b d I r a s I l o V, N. T o L i p o V, N. O r ip o V a

1
 
P. Фальк. Беседы об искусстве. 172-бет.
2
 
К. Коровин. Жизнь и творчество. М., 1963, 426-бет.
3
 
Б.В. Иогансон. Молодым художникам о живописи. М., 1959,
64-бет.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

vir ta’limida muhim masala. Agar havaskor rassom bu 
masalalarni o ‘zida mujassamlashtirmasa, kelgusi ishlarida 
ijobiy natijalarga erisha olmaydi. Aynan bir butun ko'ra 
bilishlik va munosabatlar bilan ishlay olish eng usta rassom- 
ni xavaskordan ajratib turadi.
Naturaga keng va umumiy qaray olish uchun rassom- 
lar bir necha amaliy usullarni ishlab chiqishgan. Ulardan 
biri hamma narsani birdek saqlash; naturani kuzatish jara- 
yonida ko‘zni biroz "qisib" qarashdan iboratdir. Ko'zni 
qisib qaraganda unga tushayotgan yorugMik miqdori pasay- 
adi, buning natijasida xuddi oqshom payti kabi natu­
radagi ikkinchi darajali detallar xiraroq ko‘rinadi.
P.P. Chistyakov yorug‘-soya va rang munosabatlarini 
aniqlash uchun shunday maslahat bergan: "Doimo qalamda 
yorug‘-soya topishda va koloritda "hayolan" ko‘z oldida yassi 
bir oynani faraz qilish lozim: u munosabatlarni yaqqol- 
lashtiradi, usiz esa hamma narsa alohidalashib ketadi"1.
R. Falk ham shu kabi maslahat bergan: "Manzaraga 
shunday qarash kerakki, u bamisoli deraza oynasi yuza- 
sida mujassamlashgan bo‘lsin. Bu munosabatda avval de­
raza ortidagi manzarani ishlash foydalidir..."2.
Ranglar munosabatini to ‘g‘ri baholash uchun, oddiy 
romkali kuzatgichdan foydalanish mumkin. Naturaning 
ko‘rinayotgan qismini romkaning ichiga joylab uni yaxlit 
ko‘rish oson. Xuddi shu maqsadda yanada qulayi qattiq 
kartondan 2 x ls m o ‘lchamdagi to ‘g‘ri to ‘rtburchak kesib 
olinadi. Ishni boshlashdan avval naturani shu teshikcha- 
ning tekisligida yotgan proyeksiyasida kuzatish kerak. Agar 
biz buyumlar guruxini oddiy qarashda kuzatgan boMsak, 
endi esa ular bo‘yoqlari bo‘yicha oxangdor, bamisoli qim- 
matbaho toshlar mozaikasiga aylanadi. Shu tariqa natu­
radagi asosiy ranglar munosabatining antiqa yaxlit rang- 
tasvir obrazi hosil bo‘ladi.