3.Експериментал тажриба-синов ишларининг боскичлари ва утказилиши хакида маьлумот беринг. Тажриба-синов ишларининг қўйилиши ва босқичлари
Тадқиқот иши мақсадидан келиб чиққан ҳолда, назарий жиҳатдан ўрганиб чиқилган ва асосланган фаразимиз асосида экспериментал тажриба-синов ишлари амалга оширилди. Тажриба-синов ишларини мазмуни, мақсади ва вазифалари сифатида қуйидагилар белгиланди:
- олий таълим муассасаларида педагогик таълим йўналишида талабаларнинг инглиз тилидаги ижтимоий-маданий компетенцияларини ривожлантириш ҳолати таҳлил қилиш, мавжуд муаммолар аниқлаш;
- олий таълим муассасларида педагогик таълим йўналишида талабаларнинг инглиз тилидаги ижтимоий-маданий компетенцияларини ривожлантиришда замонавий педагогик ва ахборот технологияларини қўллашга доир самарали машқлар ва топшириқлар тизими ишлаб чиқиш ва тажриба-синовдан ўтказиш;
- тажриба-синовдан ўтказилган машқлар ва топшириқлар тизимининг математик-статистик таҳлилини ўтказиш ва натижаларнинг самарадорлик кўрсаткичларини аниқлаш
1. Асословчи босқичда (2015-2016 ўқув йили) тажриба-синов майдонлари сифатида белгиланган олий таълим муассасаларида талабаларнинг инглиз тилидаги ижтимоий-маданий компетенцияларини ривожлантириш ҳолати ўрганилди, сўровномалар ўтказиш орқали мавжуд муаммолар аниқланди. Анкета сўровлари чет тиллари ўқитувчилари ва чет тилларни ўрганувчи талабалар ўртасида ўтказилди. Сўровномаларда жами 250 нафар (200 нафар талаба, 50 нафар ўқитувчи) респондент иштирок этди. Ўқитувчилар учун тайёрланган сўровномалардаги саволларга берилган жавоблар таҳлили қуйидаги натижаларни кўрсатди:
2. Шакллантирувчи босқич (2016-2017 ўқув йили) тажриба-синов ишларини ўтказиш босқичи бўлиб, унинг мазмуни, мақсади ва вазифалари сифатида қуйидагилар белгиланди:
- олий таълим муассасаларида педагогик таълим йўналишида талабаларнинг инглиз тилидаги ижтимоий-маданий компетенцияларини ривожлантиришга оид оид тушунчаларини синаб кўриш;
- олий таълим муассасларида педагогик таълим йўналишида талабаларнинг инглиз тилидаги ижтимоий-маданий компетенцияларини ривожлантиришга оид қизиқишларини ўрганиш ва унинг педагогик асосларини ишлаб чиқиш;
-тажриба-синов гуруҳларини ташкил қилиш, улар билан ишлаш.
Ушбу босқичда белгиланган вазифалардан келиб чиқиб, даставвал, тажриба майдонларида тажриба ва назорат гуруҳлари ажратиб олинди.Шакллантирувчи тажриба-синов ишларини фаразига кўра, агар олий таълим муассасларида педагогик таълим йўналишида инглиз тили таълими жараёнида ижтимоий-маданий компетенцияларини ривожлантириш замонавий педагогик технологиялар асосида ташкил қилинса, талабаларда ижтимоий-маданий компетенциясини ДТС талаблари даражасида ривожлантириш имконияти пайдо бўлади, деган фикрга келинди.
Тадқиқот ишининг ушбу фарази, келинган илмий-назарий хулосалардан келиб чиқиб, бўлғуси чет тили ўқитувчиларининг ижтимоий-маданий компетенциясининг ривожланиш даражасини аниқлаш учун қуйидаги мезонлар белгиланди: тили ўрганилаётган мамлакат тарихи, халқнинг турмуш тарзи, миллий урф-одатлари. Шу асосда ишлаб чиқилган машқлар ва топшириқлар тизими тажриба майдонларида ажратиб олинган гуруҳларда синовдан ўтказилди. Олинган натижалар назорат гуруҳлари билан қиёсланиб, натижаларнинг қиёсий-солиштирма кўрсаткичлари аниқланди.
3. Тасдиқловчи босқич 2017-2018 ўқув йили 1-ярмида ўтказилди. Ушбу босқичда тажриба-синов ишларининг якуний натижалари аниқланди ва умумлаштирилган хулосалар сифатида қуйидагилар ёритилди:
- асословчи ва шакллантирувчи тажриба-синов ишлари натижаларидан олинган миқдорий маълумотларни математик-статистик таҳлил қилиш орқали натижаларнинг тўғрилигини асосланди;
-ўтказилган тажриба-синов ишлари натижаларида олий таълим муассасларида педагогик таълим йўналишидаги талабаларнинг инглиз тилидаги ижтимоий-маданий компетенцияларининг ривожланиш даражаси самарадорлик кўрсаткичларини аниқланди;
- тажриба-синов ишлари натижалари бўйича якуний умумлаштирилган хулосаларни берилди.
