Rustamjon o‘rinov, anvar baxranov

Sulton Husayn mirzo xonaqohi
Bobur yigirma kunlab Hirotda bo‘lgan paytida u har kuni ko‘rmagan joylarini sayr qilardi. Shunda shu xonaqohdan boshqa joylarni ko‘rgan.
Unsiya	Alisherbekning o‘tiradigan uyi	Alisher Navoiy qurdirgan inshootlar
Qudsiya	maqbara va Jome masjidi (ma’nosi: poklik, muqaddaslik)
Xalosiya va Ixlosiya	madrasa va xonaqoh
Safoiya	hammom (ma’nosi: soflik, pokizalik)
Shifoiya	Dorushshifo (shifoxona) (ma’nosi: sog‘ayish)
Hasht behisht	Bobur bu bog‘ga qovun ektirgan
Asarda uchrovchi suv havzalari
Sayhun	Sayhun daryosi Xo‘jand suvi nomi bilan mashhur bo‘lib, Farg‘onaning sharq va shimol tarafidan keladi va viloyat ichidan o‘tib g‘arb tomonga oqardi.
Ko‘hak suvi	Samarqanding shimolidan oqardi va Samarqanddan 2 kuruh (1 kuruh – 2 km chamasi) masofadan o‘tgan
Darg‘am suvi	Ko‘hak suvodan ayirib olingan daryo (balki, daryocha) bo‘lib, Samarqandning janubidan oqqan.
To‘s	Ilgari botqoqlik va balchiqlik bo‘lgan yomon suvli daryoning nomi

Asarda keltirilgan boshqa joy nomlari
To‘n	Qoyin	Bahor	Balva	Lavoyi	Odampur
Chunor	Ogra	Marv
Asarda uchrovchi suv havzalari nomlari
Jo‘n daryosi	Go‘y daryosi	Sun daryosi	Jo‘npur daryosi	Gang daryosi	To‘s daryosi

Tuzuvchi: Rustamjon O‘RINOV Farg‘ona viloyati Uchko‘prik tumani

“SHAJARAYI TURK”
(2-kurs Akademik litsey darsligi asosida)

ASARDA KELTIRILGAN SHAXS NOMLARI
Qoraxon	Turk xalqi hukmdorlaridan biri;
	Ulug‘ xotinidan o‘g‘illi bo‘ladi. O‘g‘lining ismi - O‘g‘uzxon. O‘g‘uzxon musulmon bo‘lgan;
	Qoraxon zamonida xalq kofirlikka mahkam yopishgan ediki, agar otasi musulmon bo‘lsa, otasi o‘ldirilar edi. U paytlarda mo‘g‘ulning odatiga ko‘ra o‘g‘lon bir yoshga yetmagunigacha ism qo‘yilmas edi.
O‘g‘uzxon	Qoraxonning o‘g‘li;
	Tug‘ilganida uch kecha-kunduz onasini emmaydi va bir kuni onasining tushiga kirib “Ona musulmon bo‘lgin, agar bo‘lmasang, o‘lsam o‘larman, ammo emmayman” deydi va onasi musulmon bo‘ladi;
	Bir yoshligida ayonlarga qarata o‘z ismini aytgan;
	Tilga kirganida “ollo-ollo” deb yurar edi. O‘sha paytlarda mo‘g‘uning hech otasi ham arab tilini eshitmagan edi;
	O‘g‘uzxon boshqalarni ham musulmonlikka da’vat etadi, lekin ular qabul qilishmaydi. Buni Qoraxon eshitib uni o‘ldirtirmoqchi bo‘ladi va O‘g‘uzxon ovga chiqqanida o‘ldiringlar deb buyruq beradi. Ammo O‘g‘uzxonning kichik xotini bundan xabar topib O‘g‘uzxonni ogohlantiradi;
	Qoraxon va O‘g‘uzxon o‘rtasidagi jangda O‘g‘uzxon g‘olib bo‘ladi, Qoraxonning boshiga o‘q tegadi va shu yaradan u o‘ladi. O‘qni kim otganini bilishmaydi.
Yofas va Alinchaxon	Turk xalqi Yofasdan Alinchaxongacha musulmon bo‘lgan;
	Alinchaxon zamonida xalqning boshi va moli ko‘p bo‘ladi, davlatga mast bo‘lib, Tangrini unutishadi va barcha el kofir bo‘ladi
Abulg‘ozi Bahodirxon	Arab Muhammadxonning o‘g‘li bo‘lib, Xorazmda o‘tgan hukmdorlar haqida tarix bitmoqchi bo‘ladi va shunday qiladi;
	Uning yozishicha, xudoyi taolo unga ko‘p narsa bergan. Xususan, uch hunar ham bular quyidagilar:	sipohiylikning qonun va yo‘l-yo‘riqlarini, jangga otlanish, yovga jazo berish, ko‘p bilan yurganda nima qilosh kerakligi, oz bian yurganda nima qisih kerakligi, do‘stga qanday, dushmanga qanday gapirish kerakligi;
		Masnaviy, qasida, g‘azal, qit’a, ruboiy va barcha she’riyatni fahmlash, arabiy, forsiy, t urkiy lug‘atlar ma’nosini bilish;
		Arabistonda, Eron va Turonda va Mo‘g‘ulistonda o‘tgan podsholarning ismlarini, saltanatining kam-u ko‘pini bilish. Uning aytishicha, fahmlashda va tarix bilishda uningdek kishi Iroqda va Hindistonda bo‘lishi mumkin va yo‘q desa yolg‘on bo‘ladi, ammo sipohning yo‘l-yo‘rig‘ini bilishda o‘sha zamonda musulmon va kofirda, ular ko‘rib, eshitib yurgan yerlarda va yurtlarda yo‘q bo‘lgan.
	Hijriy ming taqi ellik ikkida, ilon yilida yurtimizga va elimizga keldi. Olti oydan so‘ng yilqi yilining avvalinda Asfandiyorxon vafot etdi. Bir yildan so‘ng Amu suvining dengizga quyilgan joyida, u yerni Orol deyishar edi, hijriy ming taqi ellik to‘rtda, qo‘y yilining avvalinda Abulg‘oziyni xon qilib ko‘tarishdi.