Rus psixologiyasida shaxsga yondashuvlar

Ong birligi va faoliya haqidagi g‘oyalar psixologiyaning rivojlanishining ayni bir etapida vujudga kelgan bo‘lib XX asrning 30-40 yillarida introspektiv psixologiya va behaviorizm bilan bog‘liq muommolarni hal qilish uchun ham vujudga kelgan. Ong birligi va faoliyat tasdiqi ong va psikani passiv bir mavjudlig deb emas subekt faoliyati, real individ va inson faoliyati uni atrof-muhit bilan bo‘lgan munosabati jarayoni o‘rganiladi.

• Ong birligi va faoliya haqidagi g‘oyalar psixologiyaning rivojlanishining ayni bir etapida vujudga kelgan bo‘lib XX asrning 30-40 yillarida introspektiv psixologiya va behaviorizm bilan bog‘liq muommolarni hal qilish uchun ham vujudga kelgan. Ong birligi va faoliyat tasdiqi ong va psikani passiv bir mavjudlig deb emas subekt faoliyati, real individ va inson faoliyati uni atrof-muhit bilan bo‘lgan munosabati jarayoni o‘rganiladi.

S.L.Rubenshteyn alohida ta’kidlab shuni aytadiki, insonga faqatgina faoliyat emas balki shaxs ham tanlov huquqiga ega holda ta’sir o‘tkazish kuchiga egadir. SHaxsni o‘rganish davomidagi muhim daqiqalardan biri, Rubenshteyn fikricha faqatgina faoliyatini yoki hayot emas bundan kengroq jabhalarnio‘z ichiga oladi.

• S.L.Rubenshteyn alohida ta’kidlab shuni aytadiki, insonga faqatgina faoliyat emas balki shaxs ham tanlov huquqiga ega holda ta’sir o‘tkazish kuchiga egadir. SHaxsni o‘rganish davomidagi muhim daqiqalardan biri, Rubenshteyn fikricha faqatgina faoliyatini yoki hayot emas bundan kengroq jabhalarnio‘z ichiga oladi.

V.S Merlin

• V.S Merlin (1898-1982) shaxsiyatining integral nazariyalarini ishlab chiqadi va quyidagi bosqichlarini ko‘rsatdi.
• 1. Biokimyoviy
• 2. Somatik
• 3. Neyrodinamik
• 4. Psixodinamik (temperament bosqichi)
• 5. SHaxsiyat
• 6. Jamiyatdagi sotsial roli.
• Bu bosqichlarni orasida bir tomonlama emas, aksincha ko‘ptomonlama bog‘liqlik bor, ya’ni bir bosqich bir vaqtda bir necha bosqichda aloqada bo‘ladi.

Temperament bosqichda quyidagilarni farqlaydi. Ekstreversiya- obektiv holatdan kelib chiqib, psixik o‘zini tutish. Sergaklik- to‘siq bo‘layotgan holatda qochishnorqali reaksiyaga kirishish. Reaktivlik- xatti-harakatga shunday javob qaytarish. Impulsivlik- tezlik unda emotsiyalar xatti- harakatning kuchi. Emotsiyalarni uyg‘onishi qo‘yilgan maqsadga aktiv harakat qilish.

• Temperament bosqichda quyidagilarni farqlaydi. Ekstreversiya- obektiv holatdan kelib chiqib, psixik o‘zini tutish. Sergaklik- to‘siq bo‘layotgan holatda qochishnorqali reaksiyaga kirishish. Reaktivlik- xatti-harakatga shunday javob qaytarish. Impulsivlik- tezlik unda emotsiyalar xatti- harakatning kuchi. Emotsiyalarni uyg‘onishi qo‘yilgan maqsadga aktiv harakat qilish.