Rus psixologiyasida shaxsga yondashuvlar

Uning konsersiyasi ma’naviy- tarixiy deb atash mumkin edi, chunki ong va psixik Jarayonlarga interpretatasiyani faqatgina ularning rivojlanishi va qurilishi orqali berish mumkin edi. Vigotskiyning asosiy g‘oyasi, yuqori psixik funksiyalarning rivojlanishini tasqidlash bilan bog‘liq edi.

Vigotskiy ikkita gipotezani ilgari surgan:

Oliy psixik funksiyalarning tarqalishi

• Tashqi integratsiya yo'li orqali ichki faoliyatning vujudga kelishi

• Izlanishlar shuni ko‘rsatdiki, xulq-atvori o‘zlashtirish avval tashqi (sotsial) planda, kattalarbilan muloqot davomida rivojlanadi va shundan so‘ng funksiyalar ichigaaylanadi. Bu qonuniyat , ma’naviy rivojlanishning umumgenetik qonuni deb ataladi. SHaxsning shakillanishi, Vigotskiyning fikricha, moddiy rivojlanishni aks etadi. Uning fikricha bola shaxsiyati bilan moddiy rivojlanish o‘rtasida teng belgisini qo‘yishimiz mumkin. SHaxs shunday tarixiy rivojlanishda shakllanadi. SHaxsning ko‘rsatkichi deb tabiiy va oliy psixik funksiyalar tarzda ko‘rishimiz mumkin

A.N.Leontev

• A.N.Leontev (1903-1979)–psixolog, ilm tashkilotchisi, faoliyat nazariyasi asoschisi. Uning asarlari orasidan “Psixika rivojlanishi”, “Faoliyat, ong, shaxs”, kabilari mashhurdir. Leontev konsersiyasi inson rivojlanishida ijtimoiy determinatsiyaning o‘rni haqidagi qarashni ma’qullab, qaysidir ma’noda Vigotskiy yo‘lini davom ettirgan. Leontevning shaxs teoriyasi asosiy prinsipi yordamida insonning natural faoliyatini tushunish bilan ifodalash mumkin. Uning konsersiyasining asosiy tushunchasi bu faoliyat kategoriyasidir.

Faoliyat fenomeni sabab, atrof olam ta’sirida yuzaga keladigan jarayon tekshiriladi. Faoliyatning asosiy formasi uning tashqi faoliyatidir. Daliliy ma’nosi bu so‘z ma’nosi bilan solishtiriladi. Leontev ta’kidlab o‘tganidek, ma’no faqatgina bitta taalluqli bo‘la olmaydi, chunki harakatni individ bajarmaydi. Tarixiy rivojlanishning tashqi faoliyat davrida ichki funksiyalar yuzaga kelishi mumkin, ular tez shakllanib 2ta formaga aylanadi.

• Faoliyat fenomeni sabab, atrof olam ta’sirida yuzaga keladigan jarayon tekshiriladi. Faoliyatning asosiy formasi uning tashqi faoliyatidir. Daliliy ma’nosi bu so‘z ma’nosi bilan solishtiriladi. Leontev ta’kidlab o‘tganidek, ma’no faqatgina bitta taalluqli bo‘la olmaydi, chunki harakatni individ bajarmaydi. Tarixiy rivojlanishning tashqi faoliyat davrida ichki funksiyalar yuzaga kelishi mumkin, ular tez shakllanib 2ta formaga aylanadi.