Rukn haqida ma’lumot. Asl va tarmoq ruknlar Reja: rukn haqida umumiy ma’lumot Asl ruknlar va tarmoq ruknlar

Rukn haqida ma’lumot.

Asl va tarmoq ruknlar

Reja:

1)Rukn haqida umumiy ma’lumot

2)Asl ruknlar va tarmoq ruknlar

3)Ruboiyda qo’llaniladigan ruknlar

Rukn–arabcha “ustun” ma’nosini bildirib, aruz o’lchov tizimi asosidagi

she’riy baytlarni tashkilqiluvchi kichik ritmik bo’lak hisoblanadi.Rukn

aruz tizmida ma’lum bir hijolarning(tizimidan) birikuvidan hosilbo’ladigan

ritmik bo’lakdir.Rukn aruz tizimidagi asosiy o’lchov so’z

hisoblanadi.Masalan, baytlar 4tadan 36tagacha rukndan tashkil topishi

mumkin.4 ruknli baytlar murabba, 6 ruknli musaddas,8 ruknlisi

musamman, 12tadan ortiqlisi mutavval deb yuritiladi.Ruknlar baytdagi

joylashuviga qarab ham turlicha nomlanadi.1-misraning1-rukni sadr,

oxirgisi aruz, 2-misraning 1-rukni ibtido, ozirgisi zarbdeb yuritiladi.Sadr

va aruz, ibtido va zarbning o’rtasidagi ruknlar sonidan qat’iy nazar hashf

deb yuritiladi.Masalan,

Sensan sevarim hoh inon, hoh inonma

Qondir jigarim hoh inon, hoh inonma

--v v--v v--v v--