Рубоб чолғуси ҳАҚида

Режа 

• КИРИШ.
• Рубоб чолғуси ҳақида.
• Рубоб ижрочилиги.
• Анъанавий мусиқа ижрочилигига хос зарблар (услубий тушунчалар ва нота мисоллари).

КИРИШ

 

Ҳар бир халқ ўзининг миллий мусиқий меросини севса, аждодлар анъанасини ардоқласа, уни муносиб тарзда ўзлаштирса ва қадрига етса, ўзга халқлар санъатини ҳам баҳолай олади. Зеро, бизгача етиб келган мусиқий анъаналар авлодлар занжирининг мустаҳкамлигидан далолатдир. Бу борада халқимизнинг маънавий бойлиги бўлган мақомлар, мақом йўлларига мансуб мумтоз мусиқа асарлари ҳозиргача ўзининг бадиий ва эстетик имкониятларини юқори даражада сақлаб келаётганлигини алоҳида таъкидлаб ўтиш жоиз. Уларни ўрганиш, тадқиқ этиш ва келажак авлодларга етказиш замонамизнинг талаб ва эҳтиёжида бўлган долзарб масалалардан биридир

РУБОБ ЧОЛҒУСИ ҲАҚИДА

 

Ўзбекистон ва Тожикистонда рубоб (Помир воҳасини эътиборга олмаганда) деярли икки турда – афғон ёки бухоро рубоби ва ўтмишда уйғур мусиқа ҳаёти ва маълум даражада улар орқали республикамизнинг Фарғона водийси ҳудудлари учун хос бўлган қашқар рубоби Ўзбекистон, Тожикистон ва Ўрта Осиёнинг ўзбек тожик ва уйғурлар яшайдиган ҳудудларида якканавоз ва жўрнавозлик чолғу сифатида оммалашди.

Қашқар рубоби унча узоқ тарихга эга бўлмаган мусиқа созларимиздан бири ҳисобланади. Ундан уйғур, ўзбек, тожик ва бошқа халқлар ҳам кенг фойдаланадилар. Қашқар рубоби тут, бук, чинор ва бошқа қаттиқ ёғочлардан ишланиб, кучли, жозибали, сероҳанг, сернола, жарангдор товушга эга.

РУБОБ ЧОЛҒУСИ ҲАҚИДА

• Ўз рубоби билан халқ ҳурматига сазовор бўлган марҳум созандаларимиздан: Муҳамаджон Мирзаев, Эргаш Шукруллаев, Аббос Баҳромов, Нусрат Иноқовлар сиймосини дилда сақлаш, улар ижро этган куйлардан баҳраманд бўлиб туриш, шу синфда таҳсил кўраётган ҳар бир бўлғуси рубобчининг энг асосий бурчи ҳисобланади.
• Рубобга асосан балиқ териси, баъзи ҳол-ларда эса бузоқ териси ҳам қопланади. Рубоб ёзилишидан кўра бир октава паст созланади (овоз беради). Рубоб уч сим(тор)дан иборат. Унинг биринчи тори жуфт бўлиб, фортепиа­но ёки чангнинг «ля» пардасига ва иккинчи тори ҳам жуфт бўлиб, «ми» ва охирги ичакдан эшилган йўғон тори битта бўлиб, у чалинадиган куйнинг моҳиятига қараб, «си» ёки «ля»га созланади.

• Қулоқлар
• Рубобнинг бош қисми
• Шайтон харрак
• Пардалар
• Даста
• Тери
• Биринчи тор
• Иккинчи тор
• Учинчи тор
• Харрак
• Илмоқлар
• Коса