Rta maxsus ta’lim vazirligi guliston davlat universiteti

9.6. Oltinchi analitik guruhkationlari aralashmasining analizi
Oltinchi analitikguruhkationlari aralashmasining analizi ammoniy ionini topishdan boshlanadi.
1. Ammoniy ionini topish. Tekshiriladigan eritmaning4-5 tomchisiga 5-6 tomchi ishqor eritmasi qo'shibqizdirilganda ammiak hidisezilsa. aralashmada ammoniy ioni bor bo'ladi. Ammoniy ionni Nessler reaklivi yordamida ham tekshirib ko'rish mumkin,
2. Kaliy ionini topish. Tekshiriladigan erititmadan 4-5 tomchi olib, uni NaOH ning 6-7 tomchi 2 N eritmasi bilan qizdirib, eritmadagi arnmiak to'liq haydab chiqariladi. So'ngra eritmaga bir necha dona Na₃[Co(NO₂)₆] kristallari yoki uning yangi tayyorlangan eritmasi qo'shiladi. Agar sariqrangli cho'kma tushsa. tekshirilayotgan eritmada kaliy ioni mavjud bo'ladi,
3. Natriy ionini topish. Tekshiriladigan eritmadan 4-5 tomchi olib, uni KOH ning6-7 tomchi 2 N eritmasi bilanqizdirib, eritmadagi ammiak to'liq haydab chiqariladi.So'ngrashu eritmaga 5-6 tomchi KH₂SbO₄ eritmasi qo'shib, vodoprovod jo'mragi ostigasovuq suvga qo'yib probirka devorlari shisha tayoqcha bilan ishqalanganda, oq cho'kma tushsa. eritmada natriy ionimavjuddir.
4. Litiyionini topish. Tekshiriladigan eritmadan 3-5 tomchi olib,NH₄F, Na₂CO₃yokiNa₂HPO₄eritmalaribilan ta'sirlashtirib litiy ioni topiladi. Litiy ishlirokida oq rangli cho'kma tushadi.
VI gruppalar kalionlari aralashmasini analiz qilish sxemasi 6-jadvalda keltirilgan.

6-jadval

Arnal	Reagcnl	Ionlar
NH4' ni topish	NaOH. t°	NH3,ammiak hidi	K^+.Na^+.Li^+
NH^+. ni chiqarih vuborish	NaOH (1-eritma) KOH (2-eritma)	NH3-	K^+,Na^+,(Na^+), Li^+
			K^+ (K+), Na^+. Li^+
K^+ni topish	1-erilma +Na3[Co(NO2)6]	K2 Na[Co(NO2)6].	Li^+
Na^+ ni topish	l-cruma+KH2SbO4	NaH,2SbO4
Li^+ ni topish	Na2CO3, NH4F, Na2HPO4	Li2CO3, LiF, Li3PO4

Nazorat savollari:

1. I-guruh kationlarning aralashmasini analiz qilishda ularning qanday xossalariga
e’tibor berish kerak ?
2. kationi ishtirok etganda K⁺ va Na⁺ kationlari qanday aniqlanadi ?
3. Aralashmadan kationini qanday yo`qotish mumkin ?
Foydalanilgan adabiyotlar:
1.M.S.Mirkomilova Analitik kimyo -T.:«O’zbekiston» 2003y.
2.K.R.Rasulov Analitik kimyo “G’.G’ulom” nashriyot-matbaa ijodiy uyi
Toshkent-2004 yil.
3.Alekseev V.N. Yarim mikrometod bilan qilinadigan ximiyaviy sifat
analizi kursi. T.: «O’qituvchi», 1972 y.
4.Золотов Ю.А., Дорохова Е.Н., Фадеева В.И. и др. Основы аналитической
химии: Учебное пособие. М.: Высшая школа, В 2 кн. 1999.
5.O. Fayzullayev. Analitik kimyo “Yangi asr avlodi” -T.:2006y.
LABORATORIYA ISHI №11
VI va II guruh kationlari aralashmasining analizi tartibi
Ajratilgan vaqt – 2 soat
Ishdan maqsad: VI va II guruh kationlari aralashmasining analizi tartibini o`rganishdan iborat.
Kerakli jihoz va reaktivlar: probirka, kolba, suv hammomi, universal indicator qogòz, shtativ, gaz gorelkasi,sentrafuga, asbest, distirlangan suv, probirkalar;
H₂SO₄, NaOH, NH₄OH, CH₃COONa, CH₃COOH, HCl, Na₂HPO₄, NH₄Cl, Na₂CO₃, (NH₄)₂ C₄O₂ , K₄[Fe(CN)₆], K₂Cr₂O₇, KH₂SbO₄, Na₃[Co(NO₂)₆], H₂C₄H₄O₆ yoki NaHC₄H₄O₆, Nessler reaktivi, VI va II guruh kationlarining eruvchan tuzlari.
Identiv o`quv maqsadi:
1.Talaba VI va II guruh kationlarining xususiy reaksiyalarini tushunib
bajaradi va sistematik analizda bu ikki guruh kationlarini bir-biridan ajrata oladi.
2.VI va II guruh kationlari aralashmasini laboratoriya sharoitida
mustaqil tahlil qila oladi.