|
Таянч сўз ва иборалар:
Ўрмон фонди, ўрмонли майдонлар, ўрмонсиз
майдонлар, тоғ ўрмонлари, чўл ўрмонлари, тўқай ўрмонлари, водий
ўрмонлари, саксовулзорлар, арчазорлар, пистазорлар, ёнғоқмевали
ўрмонлар.
78
Республикада геоморфологик босқичларга мос келувчи 4 та минтақа
мавжуд:текисликлар (сахролар) тоғолди,тоғли ва баланд тоғли ҳудудлар.
Текисликлар Қизилқум ва қорақум сахроларини катта қисмини ва
Устюрт палатасини бир қисмини эгаллайди. ХХ аср бошларидан охирги 100
йиллик ичида Ўзбекистон ўрмонлари майдонлари 4-5 баравар қисқарди,
асосан тўқайзорлар ўзлаштирилиб қишлоқ хўжалиги учун янги ерлар очилди.
1991 йилда ўрмон фонди 5467 минг гани ташкил этган бўлса, кейинги
йилларда ўрмон хўжалигига эътибор ортди, ўрмон фонди 10566,392 минг
гектарни ташкил этиб, 1,93 марта ошди (5 – жадвал).
5-жадвал
Ўзбекистон давлат ўрмон фондининг ўзгариш динамикаси, минг га
№
Йиллар
Умумий давлат
ўрмон фонди
Ўрмон билан қопланган
майдонлар
1
1990
2507,5
1410,0
2
1991
2860,1
1333,9
3
1992
5243,2
1333,7
4
1993
5569,1
1327,5
5
1994
5901,3
1330,3
6
1995
7374,2
1254,7
7
1996
7294,4
1331,6
8
1997
8665,4
1341,7
9
1998
8696,5
1409,6
10
1999
8050,4
1420
11
2000
8073,2
1511,9
12
2001
8409,2
1489,5
13
2002
8578,3
1490,8
14
2003
8578,3
2375,4
15
2004
8597,4
2817,7
16
2005
8536,5
2808,1
17
2006
8543,8
2811,4
18
2007
8562,3
3219,6
19
2008
8661,1
3220,8
20
2009
8661,2
3244,1
21
2010
9462,3
3312
22
2011
9629,6
3328,6
23
2012
9635,9
3334,9
24
2013
9636,9
3335,3
25
2014
9630,0
3453,4
26
2015
9752,3
3543,3
27
2016
10566,392
3185,8
Ҳозирги вақтда республика ўрмон фонди 10566,392 минг га ни ташкил
этади, бу республика ҳудудини тахминан 25% га яқин қисмини ташкил этади
(6 – жадвал). Давлат ўрмон фонди ерларининг йилдан – йилга ортиб бориши
асосан Орол денгизининг қуриши натижасида пайдо бўлган майдонларни
79
ҳам ўрмон фонди ерларига киритилиши, ҳамда бу майдонларда
ўрмонмелиоратив тадбирларни амалга ошириш бўйича ишларни бажарилиши
ҳисобига шаклланмоқда. Унинг ўрмон билан қопланган қисми 3,185812 млн
га ни ташкил этади (7 – жадвал). Ўрмон билан қопланганлик даражаси 7,1 ни
ташкил этади.
6 – жадвал
Ўзбекистон ўрмон фонди ерларининг ҳудудлар бўйича тақсимланиши
№
Ўрмон хўжалиги
корхоналари
Умумий
майдон,
га
Шу жумладан
Тоғ
ҳудуди
Чўл
ҳудуди
Водий
ҳудуди
Тўқай
ҳудуди
1
2
3
4
5
6
7
1 Қорақалпоғистон Рес
5907544
0
5685104 152347 70094
2 Андижон вилояти
2030
931
0
1099
0
3 Бухоро вилояти
609437
0
609437
0
0
4 Жиззах вилояти
255634
204078
50692
864
0
5 Навоий вилояти
2900631
36759 2854746
6626
2500
6 Наманган вилояти
123819
120418
0
2106
1295
7 Самарқанд вилояти
30037
14979
5645
2982
6431
8 Сирдарё вилояти
7950
0
3004
0
4946
9 Сурхондарё вилояти
324401
305357
15224
1683
2137
10 Тошкент вилояти
14494
2305
425
312
11452
11 Фарғона вилояти
12762
0
2179
5185
5398
12 Хоразм вилояти
87504
0
82931
0
4573
13 Қашқадарё вилояти
290149
262962
25886
1301
0
Республика бўйича
10566392 947788 9335273 174505 108826
Республика давлат ўрмон фонди ерларининг ҳудудлар бўйича
тақсимланишида асосан тоғ ва чўл минтақасидаги майдонларнинг
юқорилигини кўришимиз мумкин. Ушбу ҳудудларда 947788 ва 9335273
гектарни ташкил этади. Яъни умумий давлат ўрмон фонди ерларининг 90%
дан ортиқ майдони чўл ҳудудига тўғри келади. Республикадаги давлат ўрмон
фонди энг кам тўқай ҳудудига тўғри келади (108826).
Республика ўрмонлари асосан ҳимоялаш функцияларни бажаради,шу
сабабли ҳам саноат миқёсида ёғоч тайёрлаш ишлари амалга оширилмайди.
Шунга қарамай парваришлаш мақсадида дарахт кесишлар хисобига 40 минг
м
3
ёғоч тахта тайёрланади.
Ҳозирги кунда ўрмон хўжалиги тизими 500 тоннадан ортиқ озиқ-овқат
махсулотлари ва доривор хом-ашё тайёрлайди. 35 хил ўсимлик хом ашёси
йиғилади. Ҳозирги пайтда Республикамиз ўрмончилари 42,0 минг га
майдонда янги ҳимояловчи маданий ўрмонлар барпо этилмоқда.
Ўрмон фонди асосан қум-сахроли зонада жойлашган – 9335,273 минг
га (88,3%) ундан ўрмон билан қопланган майдони – 2781651 минг га .Тоғли
худудларда 947,788 минг га (8,97%) ўрмон майдони бўлиб, унинг ўрмон
билан қопланган қисми 356,221 минг га ни ташкил этади.
80
Тўқай зонада 108,826 минг га (1,03%) ўрмон майдони бўлиб, унинг
37,731 минг гектари ўрмон билан қоплангандир. Водий зонасида 174,505
минг га (1,65%) ўрмон майдони бўлиб, унинг ўрмон билан қопланган қисми
9,569 минг га.
7 – жадвал
Ўрмон хўжалиги қўмитаси ўрмон фонди ерларининг 1 январ 2017 йил
холатига худудлар бўйича қопланганлиги тўғрисида маълумот
№
Ўрмон хўжалиги
корхоналари
Ўрмон
билан
қопланган
майдон, га
Шу жумладан
Тоғ
ҳудуди
Чўл
ҳудуди
Водий
ҳудуди
Тўқай
ҳудуди
1
2
3
4
5
6
7
Do'stlaringiz bilan baham: |
