Рмон дарахтларини зараркунанда, касалликларидан



Download 3,01 Mb.
bet30/37
Sana11.03.2022
Hajmi3,01 Mb.
#491103
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   37
Bog'liq
манзарали дарахтлар зараркунандалари 22222

Алмашлаб экиш кучатхоналар учун ута мууим усул уисобланади, чунки битта дарахт турининг кучат ва ниуолларини бир неча йил давомида етиштириш тупрокда уша турни кучли зарарлайдиган инфекция микдори йилдан йилга купайиб боришига ва экин касаллик билан зарарланиш даражаси хдм йилдан йилга ошиб боришига сабаб булади. Мисол учун, битта дарахт турининг кучат ва ниуолларини айни майдонда иккинчи ва айниуса учинчи йил экиш кучатлар ётиб уолиш касаллиги билан кучли зарарланишига олиб келади.
Уругларни тозалаш. Дарахтлар уругларини замбуруглар спораларидан тозалаш учун уларни кенг элакдан элаб утказиш ва сунгра 30 мин давомида пуркагичдан 3 атм босимида пуркаладиган сув билан ювиш, кейин эса яхши куритиш лозим.
Физик-механик усул касаллик цузгатувчиларини бевосита йуцотиш - зарарланган дарахт баргларини туплаб, новдалари, шохларини ва буцоц замбуругларининг мева таначаларини кесиб олиб, кумиб ташлаш, тупроцца термик ишлов бериш, уругларни ювиш, саралаш ва бошцаларни уз ичигаолади.
Зарарланган ва цуриган дарахтлар инфекция манбаидир, чунки уларда замбуруг споралари, бактериялар ва бошца патогенлар ривожланади. Шунинг учуй касалланган усимликларни ёки уларнинг зарарланган цисмларини уз вацтида - касаллик ривожланишининг эртаги фазаларида - дарахтзорданташцаригачицариб, йуцотиш лозим.
Кучатхоналарда кучатлар ётиб цолиши, вирус касалликлари, фузариоз, ризоктониоз ва вертициллёз сулиш касалликлари топилса, нобуд булган усимликларнинг барчасини, касаллик учоги атрофидаги кучатлар билан бирга, цазиб олиш ва йуцотиш (барча нобуд булган усимликларни, цандай сабабга кура нобуд булишидан цатьий назар, кучатхонадан чицариб, кумиб ташлаш) лозим. Мабодо илдиз бугзининг рак касаллиги аницланса, кучириб экиш пайтида зарарланган илдизларни кесиб олиш, кучли зарарланган усимликларни эса йуцотиш лозим.
Ку риш ва “жодутар супургиси” касалликлари билан зарарланган дарахтларнинг цуриган новда ва шохлари, буцоц замбуругларининг мева таначаларини эртабацорда, усув давридан олдин, кесиб олиш керак. Кесилган жойларга бог суртмаси, канифоль пардаси, мойли буёц ёки бошца бирор дезинфектант суртилади.
Кучатхоналарда цишлаган касаллик цузгатувчи замбуругларнинг бирламчи инфекциялари ривожланишига йул цуймаслик мацсадада баргларни кузда ёки эрта бах,орда туплаб, йуцотиш лозим.
Кучатхона (иссицхона) ларда ташку, мууит факторларини тартибга солишнинг ахдмияти жуда катта, чунки бу усул ёрдамида, айницсахдво намлигини бошцариш асосида, куп касалликлар пайдо булишининг олди олинади ёки касаллик учраганда, унинг экинда тарцалишини тухтатиш ёхуд усимлик учун нисбатан безарар даражада ушлаб туришга имконият яратилади. Кучатхоналарда хдво иложи борича тез-тез алмаштирилиши лозим; энг ками билан х,ар соатда ^аво 3 марта тула алмашинуви талаб цилинади. Кучатхона ойналари яхши ювилган булиши керак. Хдво ^арорати кундузлари 22-240С, кечалари 18-20оС дан пасаймаслиги керак. Сугориш сувининг ^арорати 20-22оС булишини таъминлаш лозим.
Кучатхона (иссицхона) ичини ва иш анжомларини зарарсизлантириш. Мавсум охирида усимлик цолдикдарини зарарсизлантириш лозим. Бунинг учун уларга 40%-ли формалиннинг 2%- ли эритмаси, 3-4 л/га меъёрида, алох,ида ёки акарицид ^амда инсектицид билан аралаштириб, х,аво ^арорати 180С ёки ундан юцори булганида, пуркаш; 3-4 кундан сунг усимликларни илдизи билан сугуриб олиш ва чицариб йуцотиш, иссицхона ичини яхшилаб тозалаш, ойналарни ювиш, уларни цамда устун, тиргак, стеллаж ва бошца цисмларни 40%-ли формалиннинг 2%-ли эритмаси билан зарарсизлантириш лозим.
Иссицхонадан чицарилган усимлик цолдицларини махсус ахлатхоналарда тупроцца кумиб ташлаш лозим. Резина цулцоплар, усимликлар шохларини кесишда ишлатилган пичоц ва цайчилар, белкурак ва бошца жицозлар калий перманганат эритмасида зарарсизлантирилади. Яшик, тувак ва бошкц идишлар формалиннинг 2-5%-ли эритмасига 1 соат давомида ботирилиб, сунгра 24 соатга полиэтилен парда билан ураб цуйилади; уларни 2-3 хдфгадан сунг ишлатиш мумкин.
Иссицхона ишчилари иш кийимларини алмаштириб, мунтазам тозалаб, ювдириб ва дазмоллатиб туриши, ишдан олдин ва кейин цулларини 3 марта совун ва чутка билан яхшилаб ювишлари талаб цилинади.
Иссицхона ичини зарарсизлантириш учун дезинфекция ва фумигация усуллари цулланилади.
Дезинфекция 40%-ли формалиннинг 2%-ли эритмаси (1 л/куб. м меъёрида) ёки сирт фаол модда цушилган 2%-ли фенол эритмаси билан амалга оширилади.
Фумигация олтингугуртёки формалин ёрдамида утказилади. Олтингугурт 1 куб м га 16 г (ёки 16 та олтингугурт шашкаси) цисобида ёцилади. Бунда цосил буладиган олтингугурт диоксида (802) сувда одамлар ва цайвонлар учун жуда зацарли булган сульфат кислотасини цосил цилади цамда бу кислота иссицхоналардаги металл цисмларни емиради. Шунинг учун фумигацияни фацат металл цисмлари булмаган ёки улар коррозияга царши модда билан цопланган иссицхоналарда утказиш мумкин. Ходимлар иш пайтида нафас йуллариних,имояцилиши лозим.
Фумигация купинча формалиннинг 38%-ли эритмасига кучли оксидант, мисол учун, калий перманганат цушиб х,ам утказилади. Иссицхонанинг цар 1 куб м цажми учун 10 мл формалин ва 3,6 г калий перманганат олинади. Улар цушилганда иссицлик ажралиб чицади ва формалин буглана бошлайди. Фумигация х,аво хдрорати 10оС дан юцори ва намлиги 50-80% булганида утказилади, иссицхона 24 соатга бекитилади, сунгра яхшилаб шамоллатилади. Кучатларни яна 24 соатдан кейин экишгарухсаг берилади.
Кучатхона (иссицхона) тупрошни зарасизлантириш. Тупроц патогенларнинг асосий манбаидир. Уларнинг купчилиги тупроцнинг устки 20 см цатламида жойлашган ва айни шу цатлам жуда пухта зарарсизлантирилиши лозим. Шу билан бирга, вилт ва илдиз чириш касалликларининг цузгатувчилари илдиз етган чуцурликкача (60 см гача) тарцалади; бу касалликлар куп учрайдиган иссицхоналарда тупроц уша чуцурликкача зарарсизлантирилиши керак булади. Зарарсизлантириш сув бути (тер мик усу л), уз-узидан цизийдиган субстрат (биотермик усу л) ёки кимёвий моддалар (кимёвий усул) ёрдамида, махсус ускуналарни цуллаб, утказилади.
Сув буги ёки цайноц сув билан термик зарарсизлантириш учуй тупроц олдин 25-30 см чуцурликкача юмшатилади, енгил сугорилади, усти иссикдикка чидамли (пропилен) парда билан бекитилади, парданинг четлари цум солинган цопчалар билан бостириб цуйилади ва сунгра буг берилади. Энг юцори самара тупроцнинг устки 20 см цатламида 70-80°С хдрорат 10 минутдан 1 соатгача вацт давомида таъминлаганида олинади. Бунда куп патогенлар, зарарли хдшаротлар ва бегона утларнинг уруглари нобуд булади. Бундай тупроцца экин уруглари ёки кучатлари тезда (1-2 кун ичида) экилиши мумкин. Бошца муаллифлар100°С х,ароратни 45-60 мин, 110-1150С х,ароратни 1-3 соат ёки 10-12 соат давомида сацлашни тавсия цилган. Аммо маълумки, агар хдрорат 820С дан ошса, тупрокда аммоний, нитрат ва марганец ионларининг усимлик учуй зарарли микдорлари пайдо булади. Бундай тупроцца уруг ёки кучат экиш учуй ижозат зарарсизлантириш утказилган кундан камида 6 хдфта утгандан кейин берилади.
Кучатхона (иссицхона) субстратларини биотермик зарарсизлантириш. Тупрокда 10-15 кун давомида юцори хдрорат (45-50°С) мавжуд булганида куп касалликларнинг цузгатувчилари ^аётчанлигини йуцотади. Бу х,одиса асосида иссицхона субстратларини биотермик зарарсизлантириш усули ишлаб чицилган. Субстратлар уз-узидан цизийдиган компостлардан тайёрланади. Компосглар зич цилмасдан солинади ва намланади. Уларда тезда аэроб ва термофил бактериялар кучли ривожланади. Микроорганизмлар таъсирида органик бирикмалар тезда парчаланади, айни вацтда компост царорати 60-65°С гача кутарилади. Бундай шароигда куп фито патогенлар ва бегона утларнинг уруглари х,аётчанлигини йуцотади. 10-15 кун утгач, субстрат тозаланади.
Яна битта термик усул мевали дарахтлар ва резавор мевали буталарнинг уруглари ва экиладиган бошца материаллар махсус ускунада - термокамер ада, 38 ±10С царорагда, усимлик ва касаллик цузгатувчисининг турига боглиц цолда, 2-5 хдфта давомида тутиш булиб, бунда материал замбуруг, бактерия ва вируслардан тозаланади.
Тупроцни кимёвий зарарсизлантириш учуй карбатион 40% с.э. (1500-2000 л/га), дазомет (1000 кг/га), тиазон 85% кук. (1500-2000 кг/^а) цамда хлорпикрин, формалин ва дихлорпропан­дихлорпропен моддалари цулланилади. Нематицидлар 10-20 смчукурликка киритилади ва тупроц дарцол яхшилаб сугорилади. Экинлар уруглари ёки кучатларни экишга зарарсизлантириш утказилгандан 40-50 кун ёки ундан хдм купроц вацт утгандан сунг ижозат берилади. Экишдан олдин пестицидлар парчаланганлигини назорат цилиш лозим; бунинг учуй индикатор усимлик (одатда салат) экилади, соглом усимлик униб чициши тупроц тозаланганидан ва асосий экинни экиш мумкинлигидан дало лат беради.

Download 3,01 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   37




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish