Rivojlantirish va muvofiqlashtirish hududiy boshqarmasi samarqand temir yo

 
 

---

Mavzu  №11:
  Axborotlarni  stenografik  va  kriptografik  himoyalash 
usullari 
 
Reja: 
1.Zamonaviy kompyuter stenografiyasi. 
2.Kompyuter stenografiyasi istikbollari va asosiy vazifalari. 
3.Kriptografiya haqida asosiy tushunchalar. 
4.Axborotlarni kriptografiyali himoyalash tamoyillari. 
5.Simmetriyali va nosimmetriyali kriptotizim asoslari. 
 
Tayanch  so`zlar:
 
kodlashtirish,  shifrlash,  maxfiylik;  yaxlitlilik,  kalit, 
kriptologiya, kriptotzim, kriptotahlil. 
 
Ruxsat  etilmagan  kirishdan  axborotni  ishonchli  himoyalash  muammosi  eng 
ilgaridan qilinmagan. Maxfiy xabarlarni yashirish usullari qadimdan ma‘lum, inson 
faoliyatining bu sohasi stenografiya degan nom olgan. Bu so‗z grekcha Steganos 
(maxfiy, sir) va Graphy (yozuv) so‗zlaridan kelib chiqqan va «sirli yozuv» degan 
ma‘noni  bildiradi.  Stenografiya  usullari,  ehtimol,  yozuv  paydo  bo‗lishidan  oldin 
paydo bo‗lgan (dastlab shartli belgi va belgilashlar qo‗llanilgan) bo‗lishi mumkin.  
Axborotni  himoyalash  uchun  kodlashtirish  va  kriptografiya  usullari 
qo‗llaniladi.  
Kodlashtirish deb axborotni bir tizimdan boshqa tizimga ma‘lum bir belgilar 
yordamida belgilangan tartib bo‗yicha o‗tkazish jarayoniga aytiladi.  
Kriptografiya  deb  maxfiy  xabar  mazmunini  shifrlash,  ya‘ni  malumotlarni 
maxsus  algoritm  bo‗yicha  o‗zgartirib,  shifrlangan  matnni  yaratish  yo‗li  bilan 
axborotga ruxsat etilmagan kirishga to‗siq qo‗yish usuliga aytiladi.