Rivojlantirish instituti

Paradontozning klinikasi, tashhisi va qiyosiy tashhisi
Klinik amaliyotda paradontoz nisbatan kam uchraydi, Paradont
kasalligining bu turida yallig‘lanish bo‘lmaydi, patologik tish-milk
cho‘ntaklari ham yo‘q. Tishlar qimirlamaydi, oz miqdorda tish toshlari
bo‘lishi mumkin. Milkni atrofiyasi, o‘tirib qolishi (retraksiya), tishlar

---

2 3 8
bo‘yin qismlarining ochilib qolishi, fonasimon kemtiklar (tish bo‘yin
qismlarida, ko‘pincha og‘iz daxlizi tomonda) paydo bo‘lishi mumkin.
Paradontoz asosan generallashgan tarzda kechadi.
Bemorlar tishlari bo‘yin qismlarida turli ta’sirotlardan og‘riq bo‘lishi,
milk qichishi, ayrim paytlarda esa milklarda o‘z-o‘zidan simmilovchi
og‘riq bo‘lishiga shikoyat qiladilar. Yosh odamlarda 2-4, ba’zida 6-8
tish atroflarida, ya’ni chegaralangan paradontoz bo‘lishi mumkin.
Kasallik asosan katta yoshdagi (40 yoshdan keyin) odamlarda tarqalgan
shaklda uchraydi.
Ammo, ba’zida yallig‘lanish belgilari qo‘shilishi bilan paradontoz
paradontitga aylanadi. Ularning qiyosiy tashhislash uchun anemnez ma’-
lumotlari, klinik belgilar, eng asosiy belgi-bu rentgenologik o‘zgarishlarni
xisobga olish zarur.
Rentgenologik tekshirishlar suyak to‘qimasida sklerotik (suyak mugiz
ko‘migi bo‘shliqlarini kichrayishi, torayishi, kabi) o‘zgarishlar borligini
ko‘rsatadi. Atrofik o‘zgarishlar tishlararo to‘siqchalarning bir tekisda
emirilishi-pasayganligi, lekin kortikal suyak plastikalarining butunligi
bilan xarakterlanadi.
Morfologik o‘zgarishlar paradontozda marginal paradontda yallig‘-
lanish jarayoni yo‘qligini, milk epiteliysida shoxlanish jarayonining
buzilganligi, qo‘shuvchi to‘qimada esa sklerotik o‘zgarishlar borliginn
ko‘rsatadi.
E.V. Borovskiy va boshq. (1989, 1998) paradontozga xos o‘zga-
rishlarga:
1. Yallig‘lanish yo‘qligi, milk oqish rangda;
2. Milk utirishi (retraksiyasi) natijasida bo‘yin qismlar, ildizning
ochilib borishi;
3. Milk va paradontal cho‘ntaklarining yo‘qligi;
4. Mikrobli karash, yumshoq karash bo‘lish-bo‘lmasligi mumkin;
5. Emal eroziyasi, fonasimon kemtik, emirilishi kabi nokariyes
kasalliklari bilan birga kechishi;
6. Tish qimirlamasligi;
7. Rentgenogrammada yallig‘lanishga xos suyak o‘zgarishlarining
bo‘lmasligi, jag‘ suyaklarida sklerotik, shunday o‘zgarishlar boshqa
suyaklarda ham bo‘lishi extimoli;
8. Tanada yurak-qon tomir, oshqozon-ichak endokrin va boshqa
xastaliklarning bo‘lishi;
9. Yallig‘lanish belgilarini aniqlaydigan sinamalarning manfiyligi;
Lekin bu ko‘rsatkichlar yallig‘lanish boshlanishi bilan tubdan
o‘zgaradi.