Rivojlantirish instituti

Paradont kasalliklarini kelib chiqish sabablari (etiologiya)
va rivojlanishi (patogenez)
Ko‘p sonli o‘tkazilgan tadqiqotlarga qaramasdan, paradont
kasalliklarining kelib chiqish sabablarini va kasallik rivojlanishining
mexanizmi hozirgacha to‘liq aniqlanmagan. Juda ko‘p nazariyalar
mavjud. Blessing 1911- yilda paradont kasalliklarining kelib chiqish
sabablarini o‘rganishga bag‘ishlangan nazariya (teoriya) lar soni 350 ga
yetganligi to‘g‘risida ma’lumot bergan edi. Tabiiyki, undan keyingi yillar
ichida ham juda ko‘p nazariyalar paydo bo‘ldi.
Barcha nazariyalarni uch guruhga bo‘lsa bo‘ladi. 1. Tashqi-ekzogen
ta’sirotlarni maxalliy-paradont to‘qimalariga ta’siri: 2. Ichki-endogen
sabablar bo‘lib, ular organizmdagi patologik o‘zgarishlardir; 3. Ichki va
tashqi ta’sirotlar oqibatida kelib chiqishi. Albatta paradont kasalliklari
tashqi va ichki sabablar, ularning umumiy ta’siri ostida kelib chiqishi
to‘g‘riroq xisoblanadi. Lekin, shuni bilish kerakki, etiologiya va pato-
genez bir-biriga bog‘liq, ularni ayrib o‘rganish to‘g‘ri emas. Bu xaqda
1903- yildayoq Arckovy aytgan edi. Maxalliy va umumiy ta’sirotlarni
bir-biridan ayrib emas, balki bu ta’sirotlar organizmga birin-ketin o‘zaro
bog‘lanib ta’sir etadi. Lekin ularni o‘rganish uchun shartli ravishda

---

2 2 0
bo‘lamiz. Paradont kasalliklarining tarkibi quyidagicha: 20 yoshgacha
asosan gingivitlar, ular orasidan esa kataral gingivitlar (80—90% gacha).
20 yoshdan keyin ko‘proq paradontitlar uchraydi. Paradontoz 4—5%
ni tashkil etadi. Demak, asosan yallig‘lanish bilan kechadigan gingivit
va paradontitlar ko‘p uchraydi.