Rivojlantirish instituti

Ximoya (to‘siq) — bar’er vazifasi paradont to‘qimasining butunligi,
sog‘lom davridagi muxit o‘zgarishlariga bog‘liq salbiy ta’sirotlardan
organizmni saqlab qolishni ta’minlash, infeksiyaga, sensibilizatsiyaga,
intoksikatsiyaga qarshi kurashish qobiliyatidir.
Paradontning barer vazifasi quyidagilar bilan belgilanadi: 1) milk
epiteliyasining shoxlanishi (yallig‘lanishda bu jarayon buziladi); 2) kolla-
gen tolalar tutamlarining ko‘pligi; 3) milkning chidamliligi (turgor);
4) paradontning qo‘shuvchi to‘qimasidagi glyukozaminoglikanlarning
holati; 5) tish-milk yorig‘i, ariqchasi tuzilishining va vazifasining o‘ziga
xosligi; 6) so‘lak tarkibidagi lizosim, ingibin, immunoglobulin va shunga
o‘xshash biologik faol narsalar ta’sirida uning bakteriyalarga qarshi
kurashish qobiliyatining bo‘lishi; 7) semiz va plazmatik hujayralarning
bo‘lishi munosabati bilan antitelolarning hosil bo‘lishi kabilar. Ximoya
vazifasini peroksidaza ham suyakning osteoklastlar ta’sirida so‘rilishi
va lizosimal fermentlarning faolligini boshqarib turishi bilan ta’minlaydi.
Oziqlanish — trofik vazifasi undagi ko‘p sonli kapillyarlar va asab
tolalari bulgani bilan belgilanadi. Bu vazifa paradontdagi mikro-
sirkulyasiyaning holatiga bog‘liqdir.
Paradontning reflektor boshqarilishi (regulyasiya) unga tushadigan
chaynov bosimini taqsimlash, u yerdagi ko‘p sonli asab uchlari
(reseptorlar) orqali turli reflektor yo‘llarga uzatilishi bilan belgilanadi.
Yangi to‘qimalarni hosil qilish — plastik vazifasi paradont to‘qima-
larida meyyorda doimiy ravishda va patologik holatlarga javoban yangi
to‘qimalar hosil bo‘lishi bilan belgilanadi. Bu vazifani bajarishni

---

2 1 8
sementoblast va osteoblast hujayralari ta’minlaydi. Undan tashqari
fibroblastlar, semiz hujayra va boshqalar, shuningdek, kapillyarlar modda
almashinuviga ham o‘z xissalarini qo‘shishadi.
Amortizatsiya qilish vazifasini kollagenli va elastik (egiluvchan) tolalar
bajaradi. Chaynov paytida tish alveolasini, paradont tomirlari va
asablarini periodont bondami-tish toj qismini aylana bog‘lami salbiy
ta’sirotlardan asrab turadi.
Shunday qilib, paradont kompleks adaptasion vazifalarni bajarishi
butun organizm uchun katta axamiyatga ega. Biror-bir vazifasini bajara
olmasa, paradont to‘qimasining o‘zaro bog‘liqligi buzilib, kasallik kelib
chiqishiga sabab tug‘iladi. Demak, paradontning barcha vazifalari o‘zaro
bog‘liq bo‘lib, fiziologik ichki va tashqi muvozanatni muvofiqlashtirib
turadi.