Rivojlantirish instituti

Granulematoz periodontit (Per. granulematosa granulema) ko‘pincha
doimiy, o‘zgarmas va kam faol periodontit turi xisoblanadi. Chunki
yallig‘lanish oqibatida paydo bo‘lgan shish va qizarish proliferasiya (yangi
to‘qimalar paydo bo‘lishi)ga aylanadi. Granullashgan periodontit kabi
bu tur xastalikda ham periodont to‘qimasi qisman grapulyasion to‘qima
bilan almashadi. Lekin hosil bo‘lgan granulema fibroz kapsula bilan
o‘ralgan, aniq chegarali bo‘lib, agar granullashgan turga o‘tsagina,
kasallik qaytalanganda chegaralar aniqligi buziladi.
Granulemalar oddiy (noepitelial) va murakkab (epitelial) turlarga
bo‘linadi. Oddiy Granulemalar 8—10% (E.V. Borovskiy, 1989) ni tashkil
etadi, holos. Qolgan Granulemalar murakkab epitelial granulemalardir.
Granulemalar epiteliysi og‘iz bo‘shlig‘ini qoplab turuvchi o‘suvchi
epiteliy qavatiga o‘xshashdir. Granulema tarkibida gistiokimyoviy usullar
bilan aniqlanadigan gialuron kislotasi, epiteliyning protoplazmasida esa
sulfatli mukopolisaxaridlar mavjud. Epiteliy bilan qoplangan bo‘shligi
bo‘lgan Granulemalar kistogranulema deb ataladi. Bu bo‘shliq epiteliy
to‘qimasining vakuolli distrofiyasi oqibatida yoki granulyasion to‘qima-
ning yiringli parchalanishi va surilishidan kelib chiqishi mumkin. Dege-
nerasiya oqibatida epiteliy tasmalarida bo‘shliq hosil bo‘ladi, xamda
yallig‘lanishdan eozinofil ekssudati va unda oqsil va yog‘ detritlari paydo
bo‘ladi. Detritlar chirishi oqibatida holesterin kristallari to‘planadi (hosil
bo‘ladi) va ular kistogranulema va ildiz atrofi (radikulyar) kistasiga xos
bo‘ladi.
Shunday qilib, granulyomada donachali va shilliqli qayta hosil bo‘lish-
lar, hujayralar degenerativ yog‘lanishi va hujayralar o‘lishi va parchala-
nishidan hosil bo‘lgan detritlar, makrofaglar bor. Degenerativ va yallig‘-
lanish jarayonlarining granulyasion to‘qimada va epitelial elementlarda
kechishi natijasida bo‘shliq hosil bo‘ladi (A.I. Abrikosov).
Granullashgan va granulyasion surunkali periodontitlarni davo-
lashning eng yaxshi natijasi ularni fibroz periodontit holiga keltirishdan
iborat.

---

1 6 8