Rivojlantirish institu ti

Insoniyatning  global  muammolari 
Mavzu rejasi
1.  G lo b a l  m u a m m o l a r  tu s h u n c h a s i v a   m a z m u n i.
2.  G lo b a l  m u a m m o la r n i n g   tu rla ri.
3.  G lo b a l  b a s h o r a tla r ,  g ’o y a la r  v a   lo y ih a la r.

---

1.  Global  muammolar tushunchasi va  mazmuni.  Hozirgi  paytda 
insoniyatning global m uam m olari kelajakda Yer yuzida hayotning dav- 
om  etishi yoki etmasligi  masalasi bilan uzviy bog‘liqligi  nam oyon b o ‘lib 
qoldi.  Shu boisdan  ham   bu  m uam m olar olim lar,  siyosatshunoslar va 
keng jam o atch ilik n in g  e ’tiborini o ‘ziga qaratdi.  K o‘plab fan  tarm o q ­
lari, ju m lad an , geografiya fani ham  bu  m asalani o ‘rganm oqda.
M avjud  global  m u am m o la r  geografiyasi  xilm a-xil.  0 ‘z  k o ‘la- 
miga k o ‘ra lokal  (m ahalliy),  m intaqaviy (regional), global  (dunyoviy) 
m u am m o larn i barch a m ateriklarda,  o ‘lka va bir m am lakat doirasida 
u c h ra tis h   m u m k in .  M u a m m o la rn in g   m a z m u n i  va  m o h iy a tin i 
o ‘rganishda tad q iq o tc h i o lim lar „global  m iqyosda fikrlash,  m ahalliy 
m iqyosda  ish olib borish"  shioriga am al  qilm oqdalar.
0 ‘tg an   XX  asrning  oxirgi  o ‘n  yilliklarida  dunyo jam oatchiligi 
oldida o ‘ta o ‘tkir va m urakkab m uam m olar kun tartibidan o ‘rin oldiki, 
ularni 
global m uam m olar deb  ataladigan b o id i.
G lo b al  m u a m m o   deganda,  dunyo  m iqyosini,  b u tun  insoniyat­
ning  taq d irin i  qam rab   olgan  va  ularning  hoziri  va  kelajagiga  xavf 
soladigan  m u am m o la rn i tu sh u n m o q   kerak.  U larni  hal qilishda b a r­
cha davlatlar va xalqlar o ‘zaro ham korlikda kurashishlari lozim b o ‘ladi.
G lo b al  m u am m o la r  o ‘z  m azm uniga  ko ‘ra  asosiy  va  ustuvor 
yo‘nalishdagi m u am m o lar bilan b irq a to rd a  kichikroq m uam m olarga 
ajratiladi.  Lekin kichik m uam m olam i o ‘rganish ham  m uhim  ahamiyatga 
ega. T errorizm ,  narkom aniya, xalqaro  m unosabatlar,  huquqbuzarlik, 
texnogen  falokatlar  (C h ern o b il  A E Si),  tabiatda  so d ir  b o ‘ladigan 
favqulodda hodisalar (zilzila, vulkan otilishlari, dovullar, sel hodisala- 
ri,  tog‘  qulashlari,  surilm alar va b.)  shular jum lasidandir.  U m um an, 
ilmiy adabiyotlarda ustuvor yo‘nalishdagi m uam m olar soni 8 —  10 ta, 
kichik m uam m olam i ham  hisoblaganda ularning soni 40 dan oshadi.