Rivojlantirish institu ti

(uran,  toriy,  kaliy)
 k o ‘p m iqdorda b o lis h i ham  katta rol o ‘ynagan.
V. A.  Druyanov (1989) o‘z asarida suvni Yer po‘stining  konstruktori 
tariqasida talq in  qilib, original fikm i olg‘a surdi.  U ning fikricha, Yer 
p o ‘stining tarkib to p ish id a suv m u h im  aham iyatga ega.  Y erning ich ­
ki  q ism id a   b o sim   q a n d a y   q iy m a tg a   ega  b o l is h i d a n   q a t ’iy  n a z a r 
374,15°  С  li  kritik  h aro rat  kuzatilishi  kerak.  B unday  haroratli  suv 
b u g ‘ga  aylanadi.  O ddiy  suv  Y er  p o ‘stida  harakat  qilm asdan,  balki 
eritm a h o latida tarqaladi.  E ritm aning kritik harorati turlicha b o lis h i
51

---

m um kin.  M asalan,  tu zn in g  besh  foizli eritm asi  u ch u n   kritik  harorat 
410°  С  ga teng.  S h u n in g   u ch u n   ham   bu  eritm a   374,15°  С  da  em as, 
balki 425 — 450°C da b u g ‘ga aylanadi.
A na shularga asoslanib quyidagilam i aytish m um kin.  Gravitatsiya 
kuchi ta ’sirida atm osfera suvlari yer yoriqlari,  darzlari va b o ‘shliqlari 
orqali  pastga  q arab  h ara k a t  qiladi.  E ritm alar  h a ro ra tn in g   374,15°C 
va  425  — 450°C  ch e g ara sid a n   o ‘tg an d an   so ‘ng  b u g ‘ga  aylanadi. 
Tabiiyki,  b u g ‘  kengaya  boradi.  Pastdagi  m o d d ala r zich   boMganligi 
sababli bug1 endi  pastga em as, balki tepaga to m o n  k o ‘tariladi.  A m m o 
b u   h a ro ratn in g   374,15°C   cheg arasid an   o ‘tg an d a n   so ‘ng  yana  suvga 
aylanadi.  0 ‘z navbatida, suv eritm a la r hosil  qilib tak ro r pastga qarab 
y o ‘naladi.  Bu jarayon uzoq geologik vaqt davom ida doim o takrorlanib 
turgan.  Eng m u h im i  suyuq eritm a   tarkibidagi  tem ir,  m agniy,  kalsiy 
kabi  e lem en tlar pastga, b u g 1 tarkibidagi krem niy esa tepaga  harak at- 
langan.  Shu  tariqa  m o d d a la r taq sim lan a  borgan.  Bu jara y o n n i  Y er 
p o ‘sti bilan m antiyasi oralig ‘ida  m o d d alarn i saralaydigan o ‘ziga xos