Rivojlantirish institu ti

Tiklanadigan  resurslarga  biologik  resurslar,  ya’ni o ‘simlik va hay­
vonot olami ham da tuproq qatlami, ayrim tuzlar tegishli.  Bu resurslaming 
ayrimlari butunlay yo‘qol b ketishi va um um an, tiklash m um kin bo‘lmay 
qolishi  ham   m um kin.  Shu  boisdan  ularni  m uhofaza  qilish,  tiklash  va 
ko‘paytirishni ilmiy asosda yo‘lga q o ‘yish m uhim  ahamiyatga ega.
Tiklanmaydigan  tabiiy resurslar m ineral  resurslarni  h am d a qis- 
m a n  b o ‘lsa-da, biologik resurslam ing ayrim turlarini o ‘z  ichiga oladi. 
B inobarin,  foydali  q azilm alarning  barchasi,  o ‘sim lik  va  hayvonot 
olam ining y o ’qolib  ketgan turlarini tiklab b o im a y d i.
T ab iatn i  va  tabiiy  resurslarni  m uhofaza  qilish  m aqsadida  q o ‘- 
riqxonalar,  zakaznik  (b u y urtm a)lar,  m illiy  bog‘lar  tashkil  etiladi. 
Y o‘qolib ketish xavfi boMgan o ‘simlik va hayvonot olam i uchun „Qizil 
k ito b “ lar  va  m axsus  q o ‘riqxonalar  tashkil  etiladi.  Tabiat  va  uning 
resurslarini  m uhofaza qilish, noyob tabiat yodgorliklarini asrash, kishi- 
larga estetik zavq-shavq  berish,  ularga  nisbatan  m eh r uyg‘otish,  eng 
m uhim i  ekologik  bilim   va  tarbiya  berish  m aqsadida  m illiy  b o g ia r  
tashkil  etiladi.  Y o‘qolib ketish xavfi b o ‘lgan tabiiy resurslarni tiklash,
20 7

---

k o ‘paytirish m aqsadida zakazniklar Ь а ф о  etiladi.  B unday c h o ra -ta d - 
birlar tabiatni  va  in so n lam in g  sog‘lig‘ini asrash  u c h u n  xizm at qilishi 
darkor.
Savol va topshiriqlar
1.  T a b ia t  va  in s o n   d e g a n d a   n im a n i  tu s h u n a s iz ?   U la r   o ‘rta sid a g i 
o 'z a ro   m u n o s a b a t  n im a ?
2.  T a b ia t  va  in so n   o ‘rtasidagi  o ‘z a ro   m u n o sa b a tg a   n isb a ta n   q an d a y  
d u n y o q a ra s h la r  m avjud?
3.  E kologiya  s o ‘zi  fan g a  kirn  to m o n id a n   va  q a c h o n   k iritilg an ?
4.  Q a c h o n d a n   b o sh la b   eko lo g ik   m u a m m o la r  kesk in   tu s   oldi?
5.  A la rm iz m   d u n y o q a ra s h in i  yo q lo v ch i  ta d q iq o tc h ila rn in g   asosiy 
g ‘oyasi  va  m a z m u n i  t o ‘g ‘risida  n im a la rn i  bilasiz?
6.  L a n d sh a ftla r  in so n   x o ‘ja lik   faoliyati  t a ’siriga  k o ‘ra  q a n d a y   t u r ­
larga  b o ‘lin a d i?  U la rn i  d afta rin g izg a  tavsiflab  y ozing.
7.  T ab iiy   resu rs  tu rla ri  h a q id a   n im a la rn i  bilasiz?