Rivojlanishi tarixidan

Havzak  dorisozlar  —  Buxoro  viloyati  G'ijduvon  tumanidagi  qishloq.  Bu 
toponim tojikcha va o'zbekcha til qoidalari asosida yasalgan; hovuzni tojiklar havz 
deyishadi  («ak»  esa  kichraytiruvchi  affiks),  dori-darmon  tayyorlab  kun  ko'rgan 
kishi dorisoz deyilgan.  Hdvzak dorisozlar  «dorisozlar  hovuzchasi»  demakdir, ikki 
so'z orasidagi izafet esa tushib qolgan, tojikcha Havzaki dorusozon bo'lishi kerak. 
O'qituvchi  o'quvchilarni  Buxoro  viloyatining  qishloq  va  rayonlar  tarixi 
toponimikasi 
bilan 
tanishtirib 
chiqqach, 
Qashqadaryo 
va 
Surxondaryo 
viloyatlarining  qishloq,  rayonlari  tarixi  etimologiyasini  o'rganishga  kirishsa, 
maqsadga muvofiq bo'ladi. 
Bu  o'rinda  o'qituvchi  Qashqadaryo  viloyatidagi  Gubalak,  Qarshi,  Kitob, 
YAkkabog',  Olaqarg'a,  Varg'anza,  CHimqo'rg'on  kabi  qishdoq,  shahar  nomining 
kelib  chiqish  tarixini  o'sha  joylarda  yashab,  ijod  etgan  atoqli  olimlar  shoirlar, 
mashhur  kishilar,  Mehnat  Qahramonlari,  urush  faxriylari,  shuningdek  tariximizda 
muhim rol’ o'ynagan kishilar nomlari bilan bog'lab o'rganishi kerak. 
SHuningdek,  o'qituvchining  nima  uchun  bu  viloyat  Qashqadaryo  deb 
nomlangan va bu so'zning ma'nosini bilasizmi? kabi savollariga o'quv  chilar ilmiy 
ijodiy  javob  topishda  ota-  onalari,  mahalliy  qariyalar,  shu  sohaga  qiziquvchilar 
bilan hamkorlikda ish olib borishi zarur. 
Masalan, Qashqadaryo so'zi qanday ma'noga ega? degan savolga quyidagicha 
javob olish mumkin;