Rivojlanishi tarixidan

Qashqadaryo  —  daryoning  nomidan  olingan.  U  Qarshi  vohasini  suv  bilan 
ta'minlaydi. 
Daryo 
qadimgi 
vaqtda 
Koshkirud 
deb 
atalgan. 
Ayrim 
tadqiqotchilarning  (masalan,  V.  V.  Bartol’dning)  fikricha,  Qashqadaryo 
Keshkirudning fonetik o'zgargan variantidir. 
Ba'zi  olimlar  toponimning  asosini  «qashqa»  so'zi  tashkil  etadi,  qashqa 
«qaqshamoq,  qurib  qolmoq»  degan  ma'noni  bildirishini  aytadi  (A.  Ishaev).  H. 
Hasanov  daryoning  tabiiy  xususiyatida  ham  qashqalik  bor,  Qarshidan  keyin 
daryoning suvi  kamayib o'zani olachalpoq  «qashqa  holiga keladi», deb  yozadi. S. 
Qoraev «qashqa» so'zining bir necha ma'nosini keltiradi. etnik nom: tiniq, tez oqar, 
yoqasida o'simlik o'smaydigan yalang, yolg'iz tepa va hokazo. 
Daryo  nomidan  viloyat  nomi  vujudga  kelgan,  hozir  ham  shu  nom  bilan 
yuritiladi. 
Qarshi  —  shahar  nomi.  Qashqadaryo  viloyatining  ma'muriy  markazi.  Qarshi 
O'zbekistonning  eng  ko'hna  shaharlaridan  biri.  U  Grek  —  Baqtriya  davlati 
davridan  beri  mavjud.  SHahar  XIV  asrgacha  Naxshab  deb  atalgan.  Arablar  bu 
maxdlliy  nomni  buzib  Nasaf  deb  ishlatgan  bo'lsa  kerak.  Hozirgi  Qarshi  XIV 
asrning  birinchi  yarmida  voha  o'rtasida  Samarqand,  Buxoro,  Afg'oniston, 
Hindiston  va  SHarqdagi  boshqa  qo'shni  mamlakatlardan  keladigan  yo'llar  ustida 
qurilgan.  CHig'atoy  naslidan  bo'lgan  Kepakxon  (1309  —1326)  Qashqadaryo 
vodiysiga  o'rnashgan  eski  Naxshabdan  ikki  farsax  narida  o'ziga  saroy  qurgan. 
Saroy Mo'g'ul tilida Qarshi deb ataladi. Qarshi «SHoh qal'asi» degan ma'noni ham 
bildiradi, deyishadi.