Rivojlanishi tarixidan

Boybichakon — Qashqadaryo viloyati Dehqonobod rayonidagi osh tuzi koni. 

---

Boybicha — boyning katta xotini, ba'zan boy  xotin degan  ma'noni  ham anglatadi. 
Boybichakon  nomi  bilan  atalgan  qishloq  yonidagi  tuz  koniga  ham  shu  nom 
berilgan. 
SHagarak  —  Qashqadaryo  viloyati  CHiroqchi  rayonidagi  qishloq. 
Qashqadaryo  viloyatida  istiqomat  qilib  turgan  saroy  qabilasi  tarkibiga  kiradigan 
qipchoq saroy urug'ining bir qismini shagarak deyishadi. Zarafshon vodiysida ham 
bu urug' shagarak deb atalgan. 
Uqituvchi  Surxondaryo  viloyati  hududidagi  toponimlar  tarixini  o'rganishdan 
avval  Surxondaryo  so'zining  etimologiyasiga  ham  qisqacha  to'xtalib  o'tishi  lozim. 
Viloyat  nomining  kelib  chiqish  tarixi  haqida  tushuncha  berilgandan  so'ng  o'quv 
chilar diqqati uning rayonlari, qishloq, ovullari nomlari tarixiga jalb qilinadi. 
Surxondaryo — tojik tilidan olingan bo'lib, «surx» — qizil, ya'ni Qizil daryo 
demakdir.  Surxondaryo  bosh  oladigan  tog'  tizmalari,  daralar,  tog'  jinslarida  qizil 
ranglar  mavjud.  Suv  bu  jinslarni  o'zi  bilan  oqizib  kelganligi  sababli  qizil  tusli 
tuyuladi. SHuning  uchun erli xalq  — qizil daryoni tojik tilida  «Surxondaryo» deb 
atashgan. 
Termiz  —  Grek  —  Baqtriya  davlati  davrida  Termiz  «Tarimita»  nomi  bilan, 
Makedonskiyning  istilochilik  davrida  «Aleksandriya»  deb  atalgan.  Somoniylar 
davrida «SHaxri somoniy» deb ham atalgan. X asrning oxirida shaxar yana Termiz 
deb ataladi.  Termiz  nomi  «Avesto»  yozuvlarida tilga olinadi. Termiz shahri tarixi 
xaqida ayrim afsonalar mavjud. Aytishlariga qaraganda, grek askarlari shaharni bir 
necha  kun  qamal  qilib  turgan.  SHaxar  mustaxkam  baland  devor  bilan  o'ralganligi 
tufayli  shaharni  ololmay,  oxiri  hiyla  ishlatganlar  —  shahar  boshliqlarini  qo'lga 
olib, qarshilik ko'rsatganlarni esa katta bir masjidga qamab, o't qo'yib yuborganlar. 
SHaxar  dushmanlar  qo'liga  o'tgach,  aholi  masjiddagilarga  achinishib,  biror  kishi 
yoki tirik jon qoldimi? — deb chaqirganlar. SHunda masjid ichidan «biz tirikmiz», 
degan  sado  chiqqan.  «Biz  tirikmiz»  degan  so'z  bora-bora  «termiz»  bo'lib  ketgan 
deyishadi.  Albatta,  bu  afsona  haqiqatdan  uzoq.  SHahar  dastlab  Tarmita,  Tarmeta 
deb talaffuz etilgan. 
SHunday  qilib,  Termiz  Balx  shahrining  yarmi,  daryoning  narigi  tomonidagi 
qismi,  deb  hisoblangan.  Termiz  rayonidagi  Namuna  kolxozi  hududida 
milodimizning VI — VII asrlarida g'ishtdan qurilgan juda katta Qariqiz binosining 
xarobalari  bor.  SHahar  Mo'g'ullar  tomonidan  vayron  qilingan  bir  qancha  vaqt 
o'tgandan keyin qaytadan qurilgan.