Risola mak indd

МУНДАРИЖА
КИРИШ ........................................................................................................... 4
1. ЯРИМЎТКАЗГИЧЛИ ҚУЁШ ЭЛЕМЕНТЛАРИ ................................ 6
2. ЯРИМЎТКАЗГИЧЛИ ҚУЁШ ЭЛЕМЕНТЛАРИ 
ТАЙЁРЛАШНИНГ ДИФФУЗИЯ УСУЛИ ................................................
9
3. ЯРИМЎТКАЗГИЧЛИ ҚУЁШ ЭЛЕМЕНТЛАРИ 
ПАРАМЕТРЛАРИ ВА УЛАРНИНГ ФОЙДАЛИ ИШ 
КОЭФФИЦИЕНТИ .................................................................................... 13
4. УМУМТАЪЛИМ МАКТАБЛАРИ ФИЗИКА ТАЪЛИМИДА 
ҚУЁШ ФОТОЭНЕРГЕТИКАСИ ФУНДАМЕНТАЛ ВА 
АМАЛИЙ ТУШУНЧАЛАРИНИ ШАКЛЛАНТИРИШ 
ТЕХНОЛОГИЯСИ ...................................................................................... 15
5. МАКТАБ ФИЗИКА ТАЪЛИМИДА ЯРИМЎТКАЗГИЧЛИ 
ҚУЁШ ФОТОЭЛЕКТРИК ҚУРИЛМАЛАРИ: тузилиши, 
ишлаш принципи ва улардан фойдаланиш имкониятлари ...............
19
6. МАКТАБ ФИЗИКА ФАНИ ТЎГАРАК МАШҒУЛОТЛАРИДА 
ҚУЁШ ЭНЕРГЕТИКАСИГА ДОИР ҚИЗИҚАРЛИ 
МАЪЛУМОТЛАРНИ ЎРГАНИШ ИМКОНИЯТЛАРИ ...................... 25
ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР ..................................................... 35

---

4
КИРИШ
Узлуксиз таълимнинг аниқ ва табиий фанлари ичида физи
-
ка фани алоҳида ўринга эгадир. Физика фанини ўқитишда янги 
инновацион педагогик ва ахборот технологияларидан фойдала
-
ниш, бугунги кунда дарс самарадорлиги сифатини яхшилашга, 
ўқувчиларнинг эса билим ва кўникмаларни тўлиқ, аниқ ва ту
-
шунарли тарзда қабул қилишларига хизмат қилмоқда. Бунда ўз 
– ўзидан кўринадики, ўқитувчилар зиммасига доимий равишда 
ўқитишнинг ноанъанавий методларини ўзлаштириб олиш ва 
фан – техника янгиликларини ўз вақтида ўқувчиларга етказиб 
бериш вазифалари юкланмоқда. Ҳозирги замон ўқитувчиси 
ҳақиқатан ҳам фан – техниканинг сўнгги ютуқларини ўқитиш 
жараёнига қўллай олмаса, маълумотлар билан ўқувчиларни 
етарли даражада таништира олмаса, ҳозирги замон ўқитувчиси 
бўла олмайди. Ўз навбатида, ўқувчилар ҳам берилган янгили
-
клар ва (фан – техника соҳасида) маълумотларни ўзлаштириб 
бориш ҳамда қўшимча изланишлар, мустақил ишлар бажариш 
асосида билим ва кўникмаларини ривожлантириб бормаса, 
улар ҳам ҳозирги замон ўқувчиси бўла олмайдилар. шунинг 
учун ҳам ушбу илмий рисола умумтаълим мактабларида физи
-
ка фани янгиликларини, долзарб муаммоларини ўқитиш жара
-
ёнида ўрганиб бориш имкониятларига бағишланган.
Маълумки, замонавий энергетикада ноанъанавий энергия 
манбалари ва улардан самарали фойдаланиш алоҳида аҳамият 
касб этади. Физикада энергия манбаларининг анъанавий тур
-
лари ҳақида маълумотлар етарлича келтирилган. Бироқ ноанъ
-
анавий ва қайта тикланувчи энергия манбалари физик ва техно
-
логик асослари тўғрисидаги маълумотлар жуда қисқа ва етарли 
эмас. шу нуқтаи назардан, физика таълими жараёнида қуёш 

---

5
фотоэнергетикаси физик ва технологик асослари тўғрисида 
баъзи маълумотларни, методик ишланмаларни физика ўқитиш 
жараёнига тавсия этамиз.
Рисолада келтирилган маълумотлардан мактаб физика 
таълимидан ташқари, академик лицей ва касб-ҳунар коллежлари 
физика таълимида, малака ошириш ва қайта тайёрлаш курсида 
(физиа фани тингловчиларига) ҳам фойдаланиш мақсалга 
мувофиқдир. шунингдек, физика фани тўгарак машғулот-
ларида, ўқувчиларнинг дарсдан ташқари илмий семинарлар, 
баҳс-мунозара дарсларида ҳам қўлланмада келтирилган 
маълумотлардан, методик кўрсатмалар сифатида фойдаланиш 
мумкин. Илмий рисолада муқобил энергия манбалари турлари 
ичида энг самарали ҳисобланган қуёш фотоэнергетикаси 
ва ундан фойдаланишнинг техник-технологик шарт-
шароитлари тўғрисида қизиқарли маълумотлар келтирилган. 
Бундан ташқари, рисолада қуёш фотоэнергетикаси физик-
технологик асосларини ўқитишда олиб борилган педагогик 
экспериментлар натижалари асосида янги педагогик ва ахборот 
технологияларидан фойдаланиш имкониятлари бўйича методик 
тавсиялар ва кўрсатмалар келтирилган ва таҳлил қилинган.

---

6