“Рискларни бошқариш” фанига кириш, рискнинг моҳияти ва ўзига хос хусуситялари Рискларни бошқаришнинг фаниниг долзарблиги

2. Рискларнинг моҳияти, мазмуни ва ўзига хос хусуситялари

Риск ўзи нима?

Риск ўзи нима?

Унинг фаолиятга таъсири қандай?

У қаердан пайдо бўлади?

Ундан қочиш ёки таъсирини камайтириш имкони борми?

Россиялик иқтисодчи олим В.Т.Севрук рискка қуйидагича таъриф беради: “Риск – бу зарар кўриш ёки манфаатни қўлдан чиқариш билан боғлиқ эҳтимоллар ўлчовидир.
Профессор В.К.Усоскин ўзининг “Замонавий тижорат банклари” номли изланишида “Риск доимо ноаниқлик билан келиб, охири ўз навбатида олдиндан кўра билиш ёки мумкин бўлмаган воқеалар билан боғлиқ бўлади” деб изоҳ беради.
Риск – бу иқтисодий категория бўлиб, у жамиятнинг ривожланишидаги ижтимоий-иқтисодий жараёнларда аниқ бир ечимгга эга бўлмаган ҳолатнинг миқдор ва сифат жиҳатдан қўшимча даромад кўриш ёки маълум зарар кўриш эҳтимолига айланиши мумкин бўлган воқеликдир.
Риск
Риск фаолият сифатида
Риск воқиа сифатида
Риск – хатога йўл қўйиш ёки муваффақиятга эришиш эҳтимоли сифатида
1-расм. Рискларнинг гуруҳланиши
Риск тушунчасига берилган турли талқинларга асосланиб ва тадқиқотчиларнинг назарий қарашларига мувофиқ рискларни қуйидаги уч гуруҳ кесимида туркумлаш мумкин
1 гуруҳ

• Тадқиқотчиларнинг талқинига кўра, риск кенг маънода номаълум воқелик бўлиб, унинг юз бериши оқибатида фаолиятга ижобий ёки салбий таъсир етказилиши мумкин;

2 гуруҳ

• Олимларнинг қарашларига кўра, риск фаолият сифатида ютуқли натижага эришиш мақсадида амалга оширилган саъй ҳаракат ҳисобланади;

3 гуруҳ

• Тадқиқотчилар бу рискни муқобил вариантлардан бирини танлаш жараёнида ютуққа эришиш ёки хатога йўл қўйиш эҳтимоли сифатида талқин этишади.

Рисклар нинг асосий белгилари
Мазкур рисклар ноаниқлик ҳолатида юзага келади ва уларнинг асосий мезони эҳтимолликка асосланади
Рискнинг пировард натижаси (оқибати) мол-мулкни йўқотиш, фойдани қўлдан чиқариш ҳисобланиши корхоналар фаолияти бевосита риск қамровида кечишини англатади
2-расм. Рискларининг асосий белгиларини