Risk tushunchasi. Sanoat inshootlarida xavf rivojlanishi. Reja xalqaro tajribada risk tushunchasining vujudga kelishi. Riskni baholash bosqichlari

Coso kubi
” mualliflari fikriga ko’ra, bunday fundament ega bo’lish, 
ishlashni osonlashtiradi va hamjihatlikni oshiradi, chunki ishtirokchilar orasida 
muloqot qilish uchun yagona “til” topiladi. Kompaniya boshliqlari o’z 
kompaniylarida risklarni boshqarishni baholashda yagona asosga tayanishadi, buni 
rivojlantirgan holda o’z maqsadlariga erishishni ta’minlashadi. Qonun chiqaruvchi 
va boshqaruv organlari kompaniyalarining risk boshqaruvi jarayoni haqida to’liq 
axborot ega bo’lsalar, ulardagi afzallik va cheklovlar haqida tushunchaga ega 
bo’lishadi. Agar har qaysi tomonlar risklarni boshqarishda yagona konsepsiya va 
tamoyillarga asoslangan holda faoliyat yuritishsa, keltirib o’tilgan barcha 
afzalliklari to’liq ishlashini kuzatishimiz mumkin bo’ladi. Keyingi standartlarni 
rivojiga qadam bu risklarni boshqarish sohasida umumiy ISO standarti bo’ldi, bu 
ISO 31000 “
Risk-menejment
- prinsiplari va qo’llash bo’yicha qo’llanma” (
Risk 
Management
— Principles and guidelines on implementation) standarti 2009 yilda 
26 davlatning standartlashtirish bo’yicha milliy tashkilotlari tomonidan yaratildi. Bu 
bilan birgalikda HCO/M3K 73:2002 standart qo’llanmasi yangilanib, ISO/M3K 
31010 ‘Risk-menejement - riskni baholash bo’yicha qo’llanma” standarti (ISO/IEC 

---

31010 Risk -Management — Risk assessment guidelines) ishlab chiqildi. Standartni 
qo’llashdan maqsad tashkilotlar oldiga qo’ygan maqsadlariga erishishlari ehtimolini 
oshirish, yuz berishi mumkin bo’lganehtimollar va xatarlarni aniqlash, shuningdek, 
risk-menejment uchun resurslami samarali taqsimlash va foydalanishda ko’mak 
berishdan iborat. Yuqorida keltirib o’tilgan ilmiy fikr va mulohazalarimiz asosida 
quyidagilarni xulosa sifatida keltirib o’tamiz: Risk sub’ektlarda texnogen 
xavfsizlikni ta’minlashda hamda bozor sharoitlarida o’z o’rniga ega bo’lishda 
muhim 
xizmat 
qiladi; 
Mamlakatimizda 
ishlab 
chiqarish 
subektlari 
faoliyatidaxavfsizlikni ta’minlash va barqarorlikni oshirishga xizmat qiluvchi milliy 
risk standartlarini ishlab chiqish maqsadga muvofiqdir; Risk standartini ishlab 
chiqishda yuqorida keltirilgan xalqaro risk standartlarining muhim elementlaridan 
foydalanish hamda milliy manfaatlarimiz uchun moslashtirish xo’jalik sub’ektlari 
faoliyati samaradorligini ni oshirish va ularning iqtisodiy farovonligini ta’minlashga 
xizmat qiladi.