|
§ 1.2 ASOSIY TUSHUNCHALAR VA TA'RIFLARNI TIZIMLASHTIRISH
Bu intizom elektr tizimining o'tkinchi rejimlari bilan shug'ullanadi uning bir holatidan ikkinchisiga o'tish. Rejim holat miqdoriy ifodalovchi ko'rsatkichlar bilan tavsiflangan tizim uning ishi. Ushbu ko'rsatkichlar Yar rejimining parametrlari deb ataladi. Bularga vektorlaming quvvat, kuchlanish, oqim, kesish burchaklarining qiymatlari kiradi. bilan, kuchlanishlar, oqimlar, chastotalar va boshqalar. Rejimning parametrlari munosabatlar bilan bog'liq,tizim parametrlarini o'z ichiga oladi.
Tizimning parametrlari miqdoriy jihatdan aniqlovchi P ko'rsatkichlari tizimning fizik xususiyatlari, uning elementlarining ulanish sxemasi va qilingan taxminlarga qarab, ma'lum bir moddiy struktura sifatida. Tizim parametrlari impedanslar, faol va reaktiv qarshiliklar, elementlaming o'tkazuvchanliklari, ichki va o'zaro qarshiliklaming qiymatlarini o'z ichiga oladi. transformatsiya nisbatlari, vaqt konstantalari, kuchayti rish omillari,va hokazo Masalan, qarshilikdagi oqim
I = U / R
Bu erda I va U - rejim parametrlari; R - tizim parametri.
Murakkab tizim tarmog'idagi oqim rejim parametrlari bilan belgilanadi (emf. Ei, E2, Ek) va tizim parametrlari (Hz, " ih o'tkazuvchanligi):
il= E1 Yu + i:., Yu+ ...-+ i:. Ya.
U yoki bu darajada bir qator tizim parametrlari rejimga bog'liq.
Bunday tizim chiziqli bo'lmagan bo'ladi " Biroq, ko'pgina amaliy masalalarda, bu tizimning parametrlarini, odatda, tizimni nazarda tutgan holda, o'zgarmagan deb hisoblash mumkin chiziqli. Parametrlaming o'zgarishi sababli chiziqli bo'lmagan holatlar tizimlari, hisobga olish zarur, maxsus muzokaralar bo'ladi. O'rganilayotgan
tizimdagi boshqa turdagi nochiziqlilik, odatda qachon hisobga olinadi tahlil qilish, qirol o'rtasidagi munosabatlaming tabiati tufayli metr va e e kesish Masalan, kvadrat bilan bog'langan P quvvati kuchlanish U va sinusoidal bilan bog'liqlik uzatish uchla ridagi kuchlanish vektorlarining ajralib chiqish burchagi b, bu miqdorlaming chiziqli bo'lmagan funktsiyasi bo'ladi:
P =V 2/ R; P = (U1U2/X) sin 3,
Bu erda R, X - tizim parametrlari. Elektr tizimining rejimlari ikkita katta jasadga
bo'linadi: barqaror holat rejimlari va vaqtinchalik rejimlar, ular ba'zan beqaror yoki statsionar bo'lmagan deb ataladi. Ushbu guruhlar ichida quyidagi rejim turlari ajratiladi: - normal barqaror holat - uzoq muddatli rejimlar, nisbatan bu elektr tizimini loyihalashda uning asosiy qismini aniqlaydi texnik va iqtisodiy tavsiflari;
... - normal o'tish - tizim o'tish jarayonida rejimlar bir ish holatidan ikkinchisiga;
- favqulodda holat - barqaror va o'tish {kalitlari, ular uchun avariyani bartaraf etish uchun mo'ljallangan qurilmalaming texnik tavsiflari aniqlanadi va tizimning keyingi
ishlashi uchun shartlar aniqlanadi; - favqulodda vaziyatdan keyingi barqaror holat - umumiy holatda bo'lgan rejimlar tizimning normal sxemasining o'zgarishi, masalan, element yoki bir qator elementlaming uzilishi bilan tavsiflanadi. Favqulodda vaziyatdan keyingi rejimda tizim oddiy rejim xususiyatlariga nisbatan biroz yomonlashgan texnik-iqtisodiy ko'rsat-kichlar bilan ishlashi mumkin. Haqiqiy elektr tizimining har qanday rejimlarida, shu jumladan barqaror holatdagi rejimlarda, rejim parametrlari doimiy emas, ular doimiy-dir. o'zgaruvchan - ba'zi o'rtacha qiymatdan chetga chiqish, lekin bu og'ishlar barqa-ror holatda u shunchalik kichikki, rejimni amalda barqaror deb hisoblash mumkin; vaqtinchalik rejimlarda og'ishlar sezilarli. Ushbu turdagi rejimlar uchun kichikroq gradatsiyalar ham o'rnatiladi. Shunday qilib, u yoki bu turdagi rejim haqida gapirgan-da, ular odatda tizimning ma'lum bir vaqt
oralig'idagi holatini anglatadi. Bunday holda, qiymatni yoki boshqasini ko'rsating ushbu intervalning belgilari (masalan, ••• qisqa tutashuvni uzgandan so'ng rejim
11
qisqa tutashuvlar haddan tashqari kuchlanishdan himoya rolesi ishlamaguncha II va h.k.). vaqtinchalik rejimlar parametrlami o'zgartirish natijasida paydo bo'ladi har qanday sabablarga ko'ra yuzaga kelgan tizim. Bu sabablar pozmu deb ataladi
ta'sir qilish, reJim parametrlarining dastlabki og'ishlarining paydo bo'lishiga olib keladi - rejimning buzilishi.
Jarayonlar! Tizim rejimi bir xil narsa emas, u ko'pchilikdan iborat sxematik ko'rsatilgan turli jarayonlaming xususiyatlari
guruch. 1.4. Jarayon odatda har qandayning ketma-ket o'zgarishini anglatadi hodisalar. Elektr tizimlari va ularning elementlarida bunday jarayonlami tashkil qiladi
Repexa8H6tii pe11
Rasm. 1.4. "generator-transformator" blokining vaqtinchalik rejimi satr bu ishga kiritilganda va uni tashkil etuvchi jarayonlar rejimi
har qanday rejim, juda katta miqdor (1.4-rasm). Bu erda ko'rib chiqilgan elektrome xanik jarayonlar elektromagnitning ketma-ket o'zgarishidir aylanuvchi mashinalarda mexanik hodisalarni o'zgartirganda elektr zanjirlaridagi hodisalar. Jarayonlarning faqat bir qismini izolyatsiya qilish (bu holda elektromexa-nik) tasodifan emas. Har qanday muhandislik muammosini turli jarayonlardan hal qilishda faqat o'rganilayot gan masala bilan bevosita bog'liq bo'lganlarini tanlang. Ushbu fanda vaqtinchalik rejimlami ko'rib chiqishda e'tibor, asosan, normal va favqulodda vaqtinchalik elektro mexanik jarayonlarga qaratiladi va shuning uchun fan nomi "rejimlar" emas, balki "jarayonlar" atamasini o'z ichiga oladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
