Ri'ot "\:: lli':>e """. z

§ 1.3. O'TISH JARAYONLARINI TA'RIFGA YONDASHISH
Tizim bir barqaror holatdan (muvozanat holati) ikkinchisiga o'tganda, energiya miqdori o'zgaradi asl rejimda elektr yoki elektromexanik sxemaga ulangan.
Yagona xarakterga ega bo'lgan bu hodisa tahlilda iborat bo'lishi ko'rib chiqiladi
bir qator jarayonlar, ulaming har biri ma'lum bir guruhdagi o'zgarishlami aks ettiradi rejim parametrlari. Belgilangan rejim parametrlarining ajratilgan guruhi
bu jarayon jarayon parametrlari deb ataladi. Qattiqroq yondashuv bilan vaqtinchalik jarayonlami bir vaqtning o'zida ko'rib chiqish kerak edi va fazo (masalan, qisqa tuta­ shuv paytida tokning paydo bo'lishi va havo liniyalari, kabellar, mashina o'rashlari va transformatorlar bo'ylab elektromagnit to'lqinlaming kosmosga tarqalishi). Biroq, muammoning echimi bo'lishi mumkin faqat muayyan vazifa uchun eng zarur bo'lgan omillami hisobga olgan holda soddalashtirish. Ushbu soddalashtirish ushbu fanda qabul qilinadi, bu erda vaqtinchalik jarayonlami ko'rib chiqish faqat vaqt ichida amalga oshiriladi, lekin fazoda emas. Shu bilan birga, vaqtinchalik jarayonlar, shu­ ningdek rejimlar bir qator belgilar bilan farqlanadi: - oqim shartlari bo'yicha; Shunday qilib, oddiy o'tishlarda rejimlar, oddiy o'tkinchilar haqida, favqulodda rejimlarda - favqulodda o'tish haqida hukm qilish mumkin. Bu bo'linish biroz o'zboshimchalik bilan amalga oshiriladi, chunki jarayonning jismoniy tabiati uning normal yoki favqulodda ekanligiga bog'liq emas; - yuzaga kelish sababi bo'yicha - bezovtalanish turlari bo'yicha qo'zg'alishlarning ta'siri va qiymatlari. Bunday holda, g'azab deb tushuniladi vaqtinchalik boshlanishida yuzaga keladigan rejim parameter­ larining og'ishlari rejimni o'zgartiruvchi (bezovta qiluvchi) yangi, ya'ni ilgari namo­ yon bo'lmagan omillarning paydo bo'lishi munosabati bilan. G'azabga sabab bo'lgan bu omillar va bezovta qiluvchi ta'sirlar deb ataladi, ular katta, kichik, sinusoidal, jir­ kanch va boshqalar. Bunday holda, vaqtincha-lik jarayonning haqiqiy jismoniy
sabablarini yoki fizikadan mustaqil og'ishlarini kiritish sabablari (katta o'zgartiradigan rejim parametrlari;
ravishda ko'rib chiqish mumkin. Ba'zi sinov
yoki kichik) boshlang'ich rejimni
- differensialni tuzishda qilingan
vaqtincha taxminlar tizimdagi
bo'yicha tenglamalar, ya'ni matematik tavsifning to'liqligiga ko'ra; -
jarayonlaming tezligi va borishi haqida va sizda bo'lishi kerak rejimdagi buzilishlar vaqtida boshlangan o'tkinchi jarayonni hisobga olib, chiziqli tizim nazariy jihatdan cheksiz uzoq davom etadi. Amaliy ko'rib chiqing Agar uning o'zgarishini tavsiflovchi parametr bo'lsa, jarayon tugaganligi nazariy barqaror holat qiymatidan qandaydir chekli bilan farq qiladi muayyan shart-larga qarab qiymat; - tekshirilayotgan izimning oddiy, radial uzatmalarni o'z ichiga olgan yoki bir qator parallel konturlardan iborat murakkab bo'lishi mumkin bo'lgan tuzilmalari bo'yicha; - matematik tavsifda qilingan taxminlar bo'yicha; bu o'tkinchi jarayonlaming gradatsiyasi, ayniqsa, har xil, shuning uchun odatda biz o'zimizni faqat ba'zi eng muhim xususiyatlar bilan cheklashimiz kerak. Vaqtinchalik tadqiqotlarda linearizatsiya ko'pincha kiritiladigon - haqiqiy chiziqli bo'lmagan tizimni sodalashti-rish, unda mavjud o'tkinchi jarayonlami o'rga­ nishda nochiziqliliklarni hisobga olmaydi. Chiziqli bo'lmagan rejim parametrlari doi­ miy qabul qilinadi yoki ifodala-nadi ... chiziqli bog'liqliklar. Kvazi-o'tkinchi jarayonlar. "Xuddi shunday" degan ma'noni anglatuvchi "kvazi" prefiksi vaqtinchalik jarayonlami ko'rib chiqishda ulaming ba'zi parametrlarini ko'rsatadi. butun jarayon yoki uning segmenti davomida, haqiqatdan farqli o'laroq, doimiy (1-rasmdagi tenglama. 1.5) yoki oldindan belgilangan qonunga muvofiq o'zgartirish, tomonidan
eksponensial misol (1.5-rasmdagi tenglama); ba'zan jarayon parametrlarining bir qismi umuman hisoblanmasligi mumkin. Ba'zida jarayon o'zgaruvchisining doimiy o'zgarishi bosqichma-bosqich - diskret bilan almashtiriladi (kesilgan chiziqqaqarang). Albatta bu taxminlar amalda oqlanganicha to'g'ridir bu vazifada.
To'liq va soddalashtirilgan tavsif. Agar talabalaming matematik tavsifi jarayonlar ushbu muammoni shakllantirishda barcha asosiy komponentlami hisobga oladi
jarayon, keyin tegishli tenglamalar to'liq deyiladi. Agar jarayonning ba'zi ta'sir qiluvchi, ammo unchalik muhim bo'lmagan tarkibiy qismlari va shunga mos ravishda uning ba'zi parametrlari hisobga olinmasa yoki ushbu tadqiqotda yo'l qo'yiladigan to'liq va ataylab buzilishlar bilan hisobga olingan holda, keyin tenglamalar soddalashtirilgan deb ataladi. Keling, oddiy vaqtinchalik jarayonlami batafsil ko'rib chiqaylik. Bunday jarayonlar tizimning joriy ishlashiga hamroh bo'ladi. Ular asosan o'zgarishlar bilan bog'liq yuklarni, shuningdek ularga tartibga soluvchi
1
rasm.1.5. Haqiqi y o'tkinchi jarayonni kvazi o'tkinchi sifatida ko'rsatish uch fazali qisqa tutashuv va uning keyingi uzilishi misolida: 1-generatoming statoridagi oqim; v -
generatoming aylanish burchagi; - turbinaning momenti; MEN - 9.d .. bilan. generator, bu oqimning funktsiyasidir hayajon; £ '- e. va boshaalar. Bilan. o'tish a arshili!!i oraasida
qurilmalarning kommutatsiya genera-torlarni,
reaktsiyasi bilan. Bu jarayon-lar oddiy operatsiyalari payti-da sodir bo'ladi:
transforma-torlarni va
alohida elektr kommu-tatsiya
uzatish liniyalarini yoqish va o'chirish;
pallasida normal ish o'zgarishlari tizimlar; alohida generatorlar va yuklami yoqish va o'chi-rish yoki ularning quvvatini o'zgartirish. Tizimning normal ishlashi vaqtida, har doim kichik bezovta qiluvchi narsalar mavjud rejimda kichik buzilishlarni keltirib chiqaradigan ta'sirlar, masalan, yukning o'zgarishi. (Binobarin, tartibga soluvchi qurilmalarning tegishli harakatlari doimiy ravishda amalga oshiriladi. Bu shuni anglatadiki, qat'iy tizimda doimiy rejim mavjud emas va barqaror holat kichik buzilishlar natijasida yuzaga keladigan bir qator vaqtinchalik jarayonlardir. Qayerda parametrlarning chetlanishlari deb faraz qilaylik haqida bezovtalanishlar bilan bog'liq rejimlar
ba'zi bir shartli qabul qilingan dastlabki muvozanat holati haqida chiqadi. Og'ishlar ko'proq yoki kamroq bo'lishi kerak (o'ziga xos xususiyatga qarab). talablar) doimiy. Albatta, bunday kichik buzilishlar bo'lmasligi kerak rejim barqarorligining buzilishiga olib keladi, progressiv o'sishiga to'sqinlik qiladi - rejim parametrlarining erish o'zgarishi (shu jumladan tebranishlar amplitudasi). Tizim kichik tebranishlar
ostida barqaror bo'lishi kerak, boshqacha aytganda, u statik barqarorlikka ega bo'lishi kerak.
Statik barqarorlik - bu tizimning kichik buzilishdan yoki juda kuchli rejimdan so'ng dastlabki rejimni tiklash qobiliyati. asl nusxaga yaqin (agar bezovta qiluvchi ta'sir olib tashlanmasa). Oddiy vaqtinchalik jarayonlar ham katta buzilishlarda sodir bo'ladi, tizim rejimida keskin va sezilarli o'zgarishlar shaklida. Ulaming sababi bo'lishi mumkin tizimning ulanish sxemasida o'zgarish bo'lishi mumkin, bu, masalan, muhim yuklami ko'taruv-chi birliklar yoki elektr uzatish liniyalari o'chirilganda paydo bo'ladi; katta zaryadlash quvvatiga ega bo'lgan liniyalami normal yoqish yoki o'chirish bilan; generatorlar o'z-o'zini sinxronlashtirish usuli bilan yoqilganda va hokazo. rejim parametrlarining dast-labki holatidan shunday sezilarli og'ishlari mavjud eng muhim chiziqli bo'lmagan bog'liqliklami hisobga olgan holda [masalan, P = I (S)] ko'p hollarda majburiy bo'li-shini ta'kidlaydi. Qisqa tutashuvlardan kelib chiqadigan favqulodda vaqtinchalik jarayonlar va keyingi o'chirish "! lamiya favqulodda hududlar, va ba'zi hollarda ulaming nochiziqliliklami hisobga olishni tahlil qilishda takroriy kiritishlar talab qilinadi. Katta buzilishlarga nisbatan tizimning dinamik barqarorligi tushunchasi kiritiladi. Dinamik barqarorlik - bu tizimning katta buzilishdan keyin boshlang'ich holatini yoki deyarli boshlang'ich holatiga yaqin bo'lgan holatini tiklash qobiliyati (ishlash sharoi-tida ruxsat etilgan tizimlari). Agar katta buzilishdan keyin tizimning sinxron ishlashi avval buzilgan, keyin esa ba'zilaridan keyin shartlar bo'yicha qabul qilinadi asinxron insultning ishlashi tiklanadi, keyin tizim natijada barqarorlikka ega deb hisoblanadi. Ushbu turdagi barqarorlik ba'zan sinxron dinamik barqarorlik va dinamik barqarorlik (natijada) o'rtasidagi farqlovchi dinamik barqarorlikning bir turi hisoblanadi. Ba'zida xorijiy (ayniqsa, Amerika) adabiyotida vaqtinchalik barqarorlik ajralib turadi, bu jarayonni intervalda ko'rib chiqishda aniqlanadi. bir necha soniya, n dinamik barqarorlik, jarayonlar bilan bog'liq, o'rganish bir necha daqiqa davomida olib boriladi. Bunday holda, tizimning bug 'qozonlari, yadro reaktorlari, gidroelektrostantsiyalaming bosim quvurlari kabi elementlarining dinamik xususiyatlarini, o'mi klapanining dinamik xususiyatlarini va tizimni boshqarish moslamalarini, masalan, chastotani hisobga olish kerak. boshqaruv. kuch. Mahalliy adabiyotlarda ular odatda bitta "dinamik barqarorlik" atamasidan foydalanadilar va uni uzoq vaqt oralig'ida ko'rib chiqayotganda, qo'shing: "uzoq vaqt davomida. o'tish jarayonlari Yuqorida keltirilgan "kichik" va "katta" buzilishlar tushunchalari o'zboshimchalikdir. Kichik bu tushunchada g'azab - g'azab, uning xarakteriga ta'siri tizimning xatti-harakati joydan amalda mustaqildir ta'sir va uning ma'nosi haqida g'azablangan odamning paydo bo'lishi - n va men. Shu munosabat bilan, tizim dastlabki rejimga yaqin bo'lishi mumkin chiziqli sifatida qaraladi. Katta norozilik - bu xafagarchilik, ta'sir tizimning
xatti-harakatlarining tabiati sezilarli darajada vaqtga bog'liq n va borliq, ko'rinish ma'nosi bezovta qiluvchi ta'sir, bu bilan bog'liq holda tizim tadqiqotlar doirasida chiziqli bo'lmagan deb hisoblash kerak.
JOY va barcha
t
I'
I
II
I
I
(

• 'ul'f!elUIJI iwpytoK (

I
•Onuootremnt lDDDrit
J(
•
.
• -
JTpKftllll no1MeBKa • rpo:ia.
• 0
r 11 uyaoK
8
I
. . .
nepeKOA11oro 11po11ea:a
e Pa00ra 1 BWkJllGurueil
ePa6ora peryn:.uopo1 l!036y;11;.a;eeu

• I

I