Rezonans kuchaytirgich reja: Kirish Toklar rezonansi. Paralel ulangan zanjirlar. Toklar rezonansida chastota tavsiflari

Bundan:

______ ___________ ________________

y = √g² +b² = √g² + (b_L –b_c)² =√1/r² + (1/ωL –ωc)² (2)

ва φ =arctg (b_L –b_c)/g (3)

Natijada φ = 0 sharti b =b_L –b_c =0 ekanini bildiradi

Bundan: 1/WL–ωc=0 ω²*LC =1 (4)

Keltirilshgan (5.3.4) ifodadan ko‘rinadiki, paralel ulanishda rezonansga chastota, yoki induktivlikyoki sig‘imni o‘zgartirib erishiladi. Rezonans holatida zanjirning to‘liq o‘tkazuvchanligi nolga teng bo‘ladi, hamda zanjirning reaktiv o‘tkazuvchanligi o‘zining minimal qiymatiga ega bo‘ladi.

Rasm–2 da rasm–1 dagi zanjir uchun rezonansdagi vektor diagrammasi tasvirlangan.

ω₀–rezonansli chastota bo‘lib quyidagi ifoda bilan aniqlanadi.

ω₀=1/LC (5)

Ta’rif: paralel ulangandagi rezonans toklar rezonansi deb ataladi. Qaralayotgan zanjirda (rasm-1) reaktiv elementlardagi toklarni zanjirning yigindisi tokidan ortishi quyidagi shart bajarilganida o‘rinli bo‘ladi:

____

g <ω₀C =1/ω₀L=√C/L =j (6)

Bunda j–konturning to‘lqinli o‘tkazuchanli deb ataladi, hamda o‘tkazuvchanlikni kattaligi ega bo‘ladi.

Konturning aslligi quyidagi tarzda aniqlanadi:

Q =ω₀C/g = j/g (7)

Teskari kattalik d =1/Q konturning so‘nishi deb ataladi.

2-rasm.

Ketma–ket r, L va S lar ulangan zanjir kabi parallel ulanishda ham rezonans momentida reaktiv o‘tkazuvchanlikning tavsifini o‘zgarishi sodir bo‘ladi. Mazkur holatda I=const, g=const, L=const va S=const dagi U(ω) kabi chastotali tavsifda quyidagi ifoda bilan aniqlanadi.

_____________

U(ω) =I/√g² +(1/ωL –ωc)² (8)

U(ω) rasm –3 dagi egri chiziqlar bilan tasvirlangan.

3-rasm.

3-rasmda yana chastotali quyidagi tavsiflar keltirilgan.

I_L(ω) =U(ω)/ωL ва I_c(ω) =U(ω)

Xususiy holda, qachonki ω=0 ga ega bo‘lsaU=0 ga ega bo‘lamiz.

Chunki o‘zgarmas tokda induktiv g‘altakdagi tok nolga teng va mos ravishda barcha tok g‘altak orqali o‘tishi sodir bo‘ladi va ω= ∞ da U=0 bo‘ladi, chunki mazkur holatda kondensatorning qarshiligi nolgacha pasayadi. Hamda mos ravishda barcha tok kondensator orqali o‘tishi sodir bo‘ladi.

Yana ω=ω₀ holda shunday bir oniy holatga erishiladiki, bunda I_c=I_L bo‘ladi va g‘altak hamda sig‘imdagi toklar o‘zaro kompensatsiyalanadi. Shunda barcha I tok g o‘tkazuvchanlikka ega bo‘lgan qismdan o‘tadi.

I_g =U*G =I (9)

Rasm-3 da d>1 dagi diagramma tasvirlangan, buning oqibatida I_L=I_c>I bo‘ladi.

Qachonki r, L, C lar ketma-ket yoki paralel ulanganida quyidagi o‘tkaza olish oraligi, konturning buzilishi, nisbiy buzilishi va umumlashgan buzilish kabi tushunchalar kiritiladi.