Резервуарлар

2.2.6 Плита токчасини эгилишга ҳисоблаш

Плитанинг токчаси бўйлама қобирғаларга таяниб, кўндаланг йўналишда эгилишга ишлайди. Ҳисоблаш учун 1 м кенгликда тасма ажратиб олинади. Қобирғанинг узунлиги l₀=148,5 – 2·10=128,5см бўлади, 1 м узунликдаги тасма учун тўлик ҳисобий юк q₁=37,67–4,4 + 0,05·25·1,1=34,65кн/м (2 - жадвалга қ). Токчанинг қобирғасига қисман кириб туришини эътиборга олсак, ҳисоблаш тасмасида вужудга келадиган эгувчи момент. бўлади.

Токча кесимининг ишчи баландлиги h₀=h – a= 5 – 1,5=3,5 см. Плитанинг токчаси ўрама симтўр билан арматураланади. Ишчи кўндаланг арматуранинг диаметри , синфи А – III.
Арматура кесим юзасини топиш учун керак бўладиган коэффициентларни аниқлаймиз:
;
бундан бетон сиқилиш зонасининг нисбий баландлиги:
;

Арматуранинг зарурий кесим юзаси.
см²
бунга асосан симтўрни танлаймиз, унинг юзаси А_с=5.5 см²>4.56 см², (7 ø 10А-III).


2.2.7 Келтирилган кесимнинг геометрик тавсифлари

Эластиклик модуллари нисбати:

Келтирилган кесим юзаси (4 - расм).
;
Келтирилган кесимнинг пастки қиррадан ўтган ўққа нисбатан статик моменти

Келтирилган кесимнинг оғирлик маркази масофалари.
;
Келтирилган кесимнинг инерция моменти.
Келтирилган кесимнинг пастки ва устки юзалари қаршилик моментлари.
;

Келтирилган кесимнинг чўзилиш зонаси бўйича эластик-пластик қаршилик моменти: фойдаланиш босқичида ; тайёрлашва сиқилиш босқичида Токчаси сиқилиш зонасида жойлашган тавр ёки тўғри тўртбурчакли кесимлар учун ; токчаси чўзилиш зонасида жойлашган тавр шаклли кесимлар учун
Келтирилган кесимнинг оғирлик марказидан устки ва пастки ядро нуқталаригача бўлган масофалар:

бу ерда бўлиб, деб қабул қилинган.
Олдиндан зўриқтирилган арматурадаги йўқотишлар асосида аниқланади. Бунда арматуранинг тарангланиш аниқлиги олинади.
Бирламчи йўқотишлар (бетонни сиқишдан илгари содир бўладиган):
- стерженли арматурани электротермик усулда таранглаганда кучланишлар релаксацияси (камайиши) туфайли йўқотиш МПа ;
- тарангланган арматура билан тиргак ҳароратлари орасидаги фарқ туфайли йўқотиш (чунки ҳарорат бир хил);
- тарангловчи ускуна анкерларининг деформацияси туфайли йўқотиш (плитанинг нормал кесимлари ҳисобига қаралсин);
- арматурадаги ишқаланиш туфайли йўқотиш (чунки ишқаланиш йўқ);
- пўлат қолипнинг деформацияланиши туфайли йўқотиш
Йўқотишлар йиғиндиси МПа Арматура бўшатилганда бетонда ҳосил бўладиган сиқилиш зўриқиши

Бу зўриқиш билан келтирилган кесим оғирлик маркази орасидаги елка


Бетондаги сиқилиш кучланиши

У ҳолда бўлади.
Бетоннинг узатиш мустаҳкамлиги Плитанинг хусусий оғирлигидан ҳосил бўлган момент ни ҳисобга олганда, тарангланган арматура зўриқиши Ро таъсирида бетонда вужудга келган сиқилиш кучланиши
МПа


Бўлганда, бетоннинг тезкор тоб ташлаши натижасида арматурадаги кучланишлар йўқолиши қуйидаги формуладан аниқланади:
MПа
Бирламчи йўқотишлар
МПа
Бирламчи йўқотишлар ҳисобга олинганда бетонда ҳосил бўладиган сиқилиш зўриқиши МПа кн;

Бу зўриқишдан ҳосил бўлган бетондаги максимал сиқилиш кучланиши

МПа;

Иккиламчи йўқотишлар (сиқилиш зўриқишлари бетонга узатилгандан кейин

содир бўладиган):
- бетоннинг киришишидан ҳосил бўладиган йўқотишлар- МПа;
- бетоннинг тоб ташлашидан ҳосил бўладиган йўқотиш
МПа
Бу ерда буғ билан ишлов берилган бетон учун .
Иккиламчи йўқотишлар МПа
Тўлиқ йўқотишлар
Тўлиқ йўқотишлар эътиборга олинганда сиқилиш зўриқиши
бўлади.

2.2.8 Эгилувчи плитада нормал ёрилишлар ҳисоби

Агар ташқи кучлар моменти М ёриқлар пайдо бўлишидан бир оз илгари элементда ҳосил бўладиган ички кучлар моменти Мсгс дан кичик бўлса, у ҳолда бетон ёрилмайди, яъни

М ≤ М_crc,
бу формулани ёриқбардошлик шарти деб атаса хам бўлади.
Ёрилиш ҳосил қилувчи момент Мсrc ни аниқлайдиган бир неча усул бор. Қурилиш меъёрлари [2] М_сrc ни ядро моментлари усулида аниқлашни тавсия этади:
М_crc=R_bt,ser∙W_pl±M_rp,
Бу ерда:
W_pl – эластик-пластик қаршилик моменти;
M_rp – четки ядро нуқтасидан ўтувчи ўққа нисбатан олдиндан
зўриқтирилган Р кучдан олинган момент, яъни ядро
моменти
M_rp=P(e₀+r)
e₀ – сиқувчи зўриқиш елкаси;
r – ёриқбардошлиги текширилаётган чўзилувчи қиррадан энг
узоқда жойлашган ядро нуқтасидан келтирилган кесимнинг
оғирлик марказигача бўлган масофа (кесим ядросининг энг
четки нуқтаси);

Элементни ташиш ва монтаж қилиш жараёнида, ташқи юклар таъсирида сиқиладиган зонаси, аксинча чўзилиш ҳолатига ўтиши мумкин. Бунда ёрилишбардошлик шарти қуйидаги кўринишга келади:

Плитани тайёрлаш чоғида унинг тепа қисмида сиқувчи зўриқиш Р_о = 423,1 кН куч таъсирида бошланғич ёриқлар пайдо бўлиши ёки бўлмаслиги қуйидаги шарт бўйича текширилади:
Р₀·(e_op-r'_red)-M_c·b≤R'_bt,ser· W'_pl;
423,1(24-11,1)-17,11·(100)=3747кн·см=37,47кн·м,
R_bt,ser· W'_pl=2,1·0,1·27008=5672кн·см=56,72кн·м,
37,47кн·м<56,72кн·м
Шарт қаноатлантирилди. Демак, бошланғич ёриқлар пайдо бўлмайди.
Ёриқ пайдо қилувчи моментни аниқлаймиз:
М_сrc = R_вt,ser·W_pl+P₂·(e_0p+r_red)=2,1·0,1·13503+343,1·(24+4,8)=12717кн·см=127,17кн·м.
Плитанинг пастки чўзилиш зонасида ёриқлар пайдо бўлар экан, чунки
Мⁿ=138,06кн·м > M_crc=127,17кн·м.
Шунинг учун плитани ёриқларнинг очилишига ҳисоблаш зарур.