Резьбали бирикмаларни ҳисоблаш

2.3. Rez`baning asosiy parametrlari.
Profil ГОСТ 9150-81, diametri va qadamlari ГОСТ 872-81 bo`yicha bo`lgan umumiy qo`llanish metrik rez`baning asosiy o`lchamlari ГОСТ 24705 orqali me`yorlanadi.






2-rasm.


2.4. Tirqishli va sirg’anish o`tqizmalar uchun rez`ba
joizliklari va chekka og’ishlari.

Rez`bali birikmalar “o`tqizma”, “tirqish” va “taranglik” kabi umumiy atamalar qo`llanadi. Metrik rez`baning joizlik va o`tqizmalari ГОСТ 16093-81 orqali me`yorlanadi. Rez`ba diametrlari joizliklari raqam bilan belgilanadigan aniqlik darajasiga qarab me`yorlanadi (ГОСТ 16093-81). d₁ va D diametrlar joizliklari me`yorlanmaydi. Rez`ba o`rta diametrining joizligi yig’indili bo`lib, bevosita o`rta diametrning joizligi va qadam bilan profil burchagi yarmi og’ishlarining diametral kompensastiyalarini jamg’arlaydi.

Nominal profilga nisbatan rez`baning joizlik maydonlari joylanishini aniqlaydigan tashqi rez`ba (bolt) uchun yuqori og’ish es va ichki rez`ba (gayka) uchun pastki og’ish EI qatorlari me`yorlangan (3-rasm).
Rez`baning joizlik maydoni uning o`rta diametri joizlik maydoni bilan chiqiqlari diametri (d, D₁) joizlik maydonini qo`shish yo`li bilan hosil bo`ladi. O`z navbatida rez`ba diametrining joizlik maydoni asosiy og’ish bilan joizlik qo`shilishi yo`li bilan hosil bo`ladi.
Buralish uzunliklari uch guruhga bo`linadi. S-kalta, N-normal, L-uzun. Rez`ba belgisida alohida ko`rsatma bo`lmasa burashish uzunligi eng katta normal burashish uzunligiga to`g’ri keladi.

3-rasm.


2.5. Silindrik metrik rez`ba belgilanishi.

Katta qadamli metrik rez`ba:

M24-6h - tashqi rez`ba;
M24LH-6h - tashqi chap rez`ba;
M24-6H - ichki rez`ba;
M24LH-6H - ichki chap rez`ba;
M24-6H/6h - rez`bali birikma;
M24LH-6H/6h - chap rez`bali birikma;

Mayda qadamli metrik rez`ba:

M24x1-6h - tashqi rez`ba;
M24x1LH- - tashqi chap rez`ba;
M24x1-6H - ichki rez`ba;
M24x1LH-6H - ichki chap rez`ba;
M24x1-6H/6h- rez`bali birikma;
M24x1LH-6H/6h - chap rez`bali birikma.
Bu erda: M - metrik; 24 – rez`baning mm hisobida tashqi diametri (d, D);
LH- rez`ba chapligining belgisi; 1 - rez`baning nominal qadami (mayda qadamli rez`balar uchun); 6h-bolt tashqi va o`rta diametrlarining (d, d<sub>2</sub>) joizlik maydonlari (6-aniqlik darajasi, h - asosiy og’ish); 6H - gayka ichki va o`rta diametrlarining (D₁, D₂) joizlik maydonlari (6-aniqlik darajasi; H - asosiy og’ish).