Review of law sciences 7

Юридик фанлар ахборотномаси Вестник юридических наук
/
/ Review of law sciences
62
Келишув битими аниқ, барча учун тушунарли ва даъво предмети доирасида тузилиши
ва уни ижро этиш жараёнида ҳеч қандай қийинчиликлар келтирмаслиги лозим Келишув
.
битимини тасдиқлаш чоғида суд томонидан ажрим чи қарилади Бу
.
қарор бўлмасдан суд
ишни мазмунан кўриб чиқмаслиги сабабли ажрим чиқаради.
Келишув
битими
фақат
ёзма
шаклда
тузилади
ва
суд
процессининг
барча
иштирокчилари хусусан тарафлар ва даъво предметига нисбатан муста
,
,
қил талаб билан арз
қилувчи учинчи шахслар ёки уларнинг вакиллари томонидан тузилад и
ва имзоланади
[1]
.
Келишув битимида низони ҳал қилишнинг умумий ва қўшимча шартлари кўрсатилиши
лозим
Мажбурий шартлар сифатида
шунингдек ижро муддати
тарафларнинг бир
.
,
,
-
бирларига нисбатан талаблари миқдори ва шартлари кўрсатилиши лозим. Қўшимча шартлар
сифатида эса жавобгар томонидан ижро қилиш муддатини узайтириб бериш талаб
,
қилиш
ҳуқуқини бошқа шахсга ўтказиш, қарздан тўлиқ ёки қисман воз кечиш ёки жавобгар
томонидан унинг тўлиқ тан олиниши суд харажатлари ва бош
,
қа масалалар кўрилиши
мумкин.
Келишув битимининг барча шартлари мавжуд низо юзасидан бўлиб унинг предмети
,
доирасидан чиқиб кетмаслиги лозим
И
.
қтисодий суд томонидан келишув битимини
тасдиқлаш тарафларнинг иштирокида тузилиши лозим Тарафлар иштирокисиз келишув
.
битимини тасдиқлашга йўл қўйилмайди Тарафлардан низони уларнинг иштирокисиз кўриш
.
тўғрисидаги розилик хати бўлган ҳоллар бундан мустасно Бундай ариза тегишли тартибда
.
расмийлаштирилиши ва судга тақдим қилиниши зарур [2].
Профессор О Окюлов таъкидлашича
амалдаги Хўжалик процессуал код
.
,
ексида
муросага келтириш таомилларига алоҳида урғу берилмаган ва келишув битимлари эса
умумий тарзда ўз ифодасини топган. Ҳолбуки замонавий одил судлов тизимида нафа
,
қат
адолатли, қонуний ечим топиш балки тарафларни муросага келтириш уларнинг ўртасидаги
,
,
шерикчилик мунособатларини сақлаб қолиш ўта муҳим аҳамиятга эга [3].
Бугунги кунда хўжалик процессуал қонунчилигида келишув битими билан боғлиқ
нормаларни такомиллаштириш зарурлиги тобора я ққол намоён бўлмоқда
Хусусан
.
,
ўтказилган сўровлар шуни кўрсатадики,
(
ресондентларнинг аксарияти респондентларнинг
85%) келишув битими низоларни ҳал қилишнинг муҳим ва самарали усулларидан бири
ҳисобланади Шу боисдан келишув битимига доир нормаларни янада такомиллаштириш
.
,
тарафларга имконият ҳамда келгусида ҳамкорлик алоқаларини давом эттиришга ёрдам
беради деб
,
ҳисоблайди.
Иқтисодий суд томонидан келишув битимининг тасди қланиши бунгача ушбу низо
юзасидан қабул қилинган барча суд қарорларининг бекор бўлишига ва иш юритувини
тугатилишига олиб келади Келишув битимининг яна
.
бир хусусияти шундаки уни ижро иши
,
юритуви босқичида ҳам тузиш мумкин Келишув битимини тасди
.
қлаш тўғрисидаги ажрим
тарафлар томонидан ихтиёрий ижро этилиши лозим Шунингдек ХПКга мувофи
.
,
қ келишув
битими суд томонидан тасдиқланган пайтдан бошлаб кучга киради ва дарҳол ижрога
қаратилиши мумкин Шу сабабли келишув битимини тасди
.
қлаш бўйича ажрим устидан
апелляция тартибида мурожаат қилинмайди.
Бугунги кунда иқтисодий судлар амалиётида хўжалик низосини тарафлар ўртасида
келишув битимини тузиш йўли билан ишни тугатиш ҳоллари кўп учрайди Шу билан бирга
.
,
бу ўринда келишув битимини фуқаролик-ҳуқуқий табиатга ҳамда процессуал ҳуқуқий
табиатга эга эканлигини кўрсатиб ўтиш лозим
Ушбу келишув битимининг
.
ҳуқуқий
табиатининг тўлиқ очиб берилмаганлиги, қонун ҳужжатларида ушбу масала етарли даражада
тартибга солинмаганлиги иқтисодий суд иш юритувида тарафлар ва бош қа шахсларнинг
ҳуқуқларининг бузилишига суд
,
ҳимоясига бўлган ҳуқуқдан самарали фойдалана олмасликка
олиб келади
Келишув битимининг назарий
.
ҳамда амалий жиҳатлари ҳам хўжалик
процессуал ҳуқуқида етарли даражада тадқиқ этилмаган.
Келишув битими – бу тарафлар ўртасида қонунда назарда тутилган процессуал ҳуқуқий
оқибатларни келтириб чиқарувчи тарафларнинг бир ва
,
қтдаги ва келишилган ҳаракатларини
ифодаловчи процессуал келишув бўлиб унинг моддий
,
-ҳуқуқий асосида фуқаролик-ҳуқуқий
ёки бошқа шартнома келишув ётади
(
)
[4].

---