Restoran ishini tashkil etishda xavfsizlik qoidalari

 
оsib
 
qo‘yilgаn bo‘lishi kеrаk.

---

Gаzdа ishlаydigаn issiqlik аppаrаtlаrining bехаtаr ishlаshi 
uchun gоrеlqаlаrdаn gаz chiqqаndа uning оldini оlish uchun mахsus 
аvtоmаtiq аsbоblаrdаn fоydаlаnilаdi. Buni хаvfsizlik avtomatikasi 
dеyilаdi. Bundаn tаsh-qаri tехnоlоgii; jаrаyonlаrni vа issiqlik 
bеruvchi аppаrаtlаrning mе’yoridа ishlаshini tаrtibgа sоluvchi 
аvtоmаt аsbоblаr urnаtilаdi. Rоstlоvchi avtomatika tеgishli bоsimni 
yoki хаrоrаtni bir mе’yordа sаqlаshni tа’minlаydi.
Bug bоsimi bilаn ishlаydigаn аppаrаtlаrdа mаnоmеtrgа 
bеrilаdigаn bоsimni nаzоrаt qilib turish kеrаk. Bоsimni tеgishli 
mе’yordа ushlаb turish uchun аppаrаtlаr оddigа rеduqsiоn klаpаn 
urnаtilаdi. Bu kеrаkli bоsimni аvtоmаtiq tаrzdа sаqdаb turаdi. Uning 
yonigа klаpаn nоsоzligi tufаyli yuz bеrishi mumkin bo‘lgаn 
аvаriyaning оldini оlish uchun sаqdаgich klаpаn vа mаnоmеtr 
qo‘yilаdi.
Elеktr qоzоnlаrdа nаzоrаt-sаqlаgich аrmаturаsidаn tаshqаri 
bugni аvtоmаtiq tаrtibgа sоlаdigаn elеktrоn-tаkt mаnоmеtri 
o‘rnаtilаdi. Оdаtdаgi mаnоmеtrdаn elеktr-kоntаkt mаnоmеtrining 
fаrqi Shundаki, u ikkitа milgа egа.
Mehnat muhofazasining tekshiruv ishlarini davlat va jamoat 
tashkilotlari amalga oshiradi. Mehnat Kodeksining 9-moddasiga 
binoan O‘zbekiston Respublikasi xududida mehnat to‘g‘risidagi 
qonunlarning aniq va bir xil ijro etilishi ustidan nazorat olib borish 
O‘zbekiston Respublikasi bosh prokurori va unga bo‘ysunuvchi 
prokurorlar tomonidan amalga oshiriladi. Davlatning bir qancha 
mutasaddi organlari ham nazorat ishlarini amalga oshiradi. 
O‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni saqlash vazirligi bosh sanitariya-
epidemiologiya nazorati amalga oshiradigan ishlar bu sohada eng 
muhim hisoblanadi.
Texnika inspeksiyasi ishlab chiqarish jarayonining xavfsizligini, 
og‘ir ishlarning mexanizatsiya darajasini, jihozlarni ishlatishda 
xavfsizlikka rioya qilish qoidalarini tekshiradi. Soha yo‘riqchilari 
mehnat haqidagi qonunchilikni, xavfsizlik texnikasi yo‘riqnoma va 
qoidalari, ishlab chiqarish sanitariyasi, tasodifiy holatlar yuz berishi, 
kasb kasalligining oldini olishni nazorat qiladi. Ular zalning 
shamollatish tizimlari ishini, yoritish texnikasi holatini, jihozlar, 
inventar, asbob-uskunalar to‘g‘ri ishlashining texnik holati, tozaligi, 

---

ish joylarining tartibi, xodimlarning kasb kiyimlari (uni forma) bilan 
o‘z vaqtida ta’minlanishini tekshiradi. Hamma mehnat muhofazasi 
va xavfsizlik texnikasi bo‘yicha zaruriy tadbirlar jamoa 
shartnomasiga kiritiladi.
Mehnatni muhofaza qilish va xavfsizlik texnikasi qoidalarini 
saqlash hamma ko‘rinishdagi anjomlardan foydalanishda muhim 
ahamiyatga ega. Bu jihozlarga qaraydigan xodimlar ularni ishlatish 
bo‘yicha yo‘riqnomalar bilan ta’minlanadi, xavfsizlik texnikasi va 
jihozlarni ularni me’yorda ishlatish ko‘rsatilgan bo‘ladi.
Har bir mashinani ishga tushirishdan oldin uning sozligiga 
ishonch hosil qilish kerak, nazorat-o‘lchov asboblarini va saqlagich 
qurilmalar tekshirib ko‘riladi. Mashina va apparatlar ishlab turgan
vaqtda ularni tozalash, moylash, sozlash va ta’mirlash ta’qiqlanadi.
Mehnatni muhofaza qilish va xavfsizlik texnikasi qoidalariga 
muvofiq nosoz apparatlar bo‘lsa (manometr, saqlagich va havo 
klapani), issiqlik beruvchi jihozlar-dan foydalanish mumkin emas. 
Manometr siferblatida apparatning me’yoriy ishchi bosimini 
ko‘rsatadigan qizil chiziq bo‘lishi kerak. Manometrlar har 6 oyda bir 
marta tekshiruvdan o‘tkazib turiladi, saqlagich klapan va produvka 
kranlari har kuni tekshiriladi. Har bir apparat yonida xavfsizlik 
texnikasi haqida yo‘riqnoma osib qo‘yilgan bo‘lishi kerak.
Gazda ishlaydigan issiqlik apparatlarining xavfsiz ishlashi uchun 
gorelkalardan gaz chiqqanda uning oldini olish uchun maxsus 
avtomatik asboblardan foydalaniladi. Buni xavfsizlik avtomatikasi 
deyiladi. Bundan tashqari texnologik jarayonlarni va issiqlik 
beruvchi apparatlarning me’yorida ishlashini tartibga soluvchi 
avtomat asboblar o‘rnatiladi. Rostlovchi avtomatika tegishli bosimni 
yoki haroratni bir me’yorda saqlashni ta’minlaydi.
Bug‘ bosimi bilan ishlaydigan apparatlarda manometrga 
beriladigan bosimni nazorat qilib turish kerak. Bosimni tegishli 
me’yorda ushlab turish uchun apparatlar oldiga reduksion klapan 
o‘rnatiladi. Bu kerakli bosimni avtomatik tarzda saqlab turadi. Uning 
yoniga klapan nosozligi tufayli yuz berishi mumkin bo‘lgan 
avariyaning oldini olish uchun saqlagich klapan va manometr 
qo‘yiladi.

---

Elektr qozonlarda nazorat-saqlagich armaturasidan tashqari 
bug‘ni avtomatik tartibga soladigan elektrkontakt manometri 
o‘rnatiladi. Odatdagi manometrdan elektrkontakt manometrining 
farqi shundaki, u ikkita milga ega.
Umumiy ovqatlantirish korxonalarida yong‘in chiqishining 
ko‘pdan-ko‘p sabablari bor. Ko‘p hollarda bu olov bilan ehtiyotsizlik 
qilish, ruxsat etilmagan joylarda chekish, elektr simlaridan uchqun 
chiqishi, isitish qurilmalari noto‘g‘riligi yoki buzukligi, elektr 
jihozlar va yoritgichlardan to‘g‘ri foydalanmaslik natijasida kelib 
chiqadi. Shuningdek, yong‘inning sababi portlash, momaqaldiroq, 
chaqmoq yonish ham bo‘lishi mumkin. Yong‘in chiqqanda harorat 
800-1000° S gacha yetadi va atrofdagi narsalarni ham kuydiradi.
Umumiy ovqatlanish korxonalarida xizmatchi xodimlar ham, 
mijozlar ham binoning ichida va tashqarisida yong‘in xavfsizligi 
talablariga rioya qilishlari kerak.
Umumiy ovqatlantirish korxonalari omborlarda yong‘inga qarshi 
tadbir o‘tkazish - u korxonaning qayerida joylashgani, kiradigan 
yo‘llar, yong‘inga qarshi jihozlarning sozligi, omborlarda olov xavfi 
bo‘lgan mahsulotlarning ko‘pligi va boshqa sabablarga bog‘liq. 
Yong‘in uchun xavfli joylar: yonilg‘i, yog‘och-taxta, yengil 
alangalanadigan materiallar saqlanadigan omborlardir. Bu omborlar 
olov o‘tmaydigan materiallar bilan jihozlanadi. Olov xavfi har xil 
bo‘lgan omborlar materiallarni saqlashda bir-birlaridan olov 
o‘tmaydigan devorlar va to‘siqlar bilan ajratiladi.