Республики узбекистан

2. Elektron apparatlarini konstruksiyalarini sathlari. 

Hozirgi zamon elektron apparatlarini konstruksiyasi modul negiziga asoslangan bulib, modulligi 

to„rtta  asosiy  va  ikkita  qo„shimcha  satxlarga  bo„linadi.  Konstruktivlashni  modulli  negizi  deganda 

EA qurilmalarini modulini – konstrutsiyasini konstruktiv va funksional o„zaro almashinuvi asosida 

loyihalash tushiniladi. 

Modul – konstruksiyasida qo„yilgan vazifani bajaradigan, funksional tugallangan va konstruktiv 

jihatga  ega  bo„lgan  hamda  o„xshash  modullar  bilan  va  qurilmadagi  past  sathdagi  modullar  bilan 

ulanish  uchun  konstruksiya  elementlari  va  mexanik  ulanishlar  bilan  taminlangan  apparaturani 

tarkibiy qismi. 

Konstruktivlashni  moduli  negizi  EA  larini  elektron  sxemalarini  funksional  va  konstruktiv 

tugallangan,  ma‟lum  vazifalarni  bajaradigan  qism  sxemalarini  bloklarini  nazarda  tutadi.  Bunday 

qism  sxemalari  soddaroq  sxemalarga  modullar  ko„rinishiga  bo„linadi.  Bitta  sathdagi  modullar 

qandaydir konstruksiya asosida o„zaro birlashadilar. 

Zamonoviy  EA  konstruksiyasi  modullarni  biron  –  bir  perorxiyasini,  ya‟ni  pastdan  yuqoriga 

joylashgan modullar tartibini nazarda tutadi (predstavlyaet saboy). 

Modullarni  to„rtta  asosiy  va  ikkita  qo„shimcha  sathlarga  ajratadi.  Asosiy  deganda  har  –  xil 

apparatlarda  keng  qo„llaniladigan  modullash  sathi  tushiniladi.  Qo„shimcha  modullash  deganda 

hamma vaqt emas, maxsus apparatlarda foydalanadigan modullar sathi tushiniladi. 

1.14 – rasmda modullarni perorxiyasi va ularni qurilmalari keltirilgan, bu erda har – xil sathdan 

modullar ikkilangan vertikal chiziqlar bilan ajratiladi. 

Nulli sathdagi modul-elektron kompanent (mikrosxemalar, rezistorlar) bo„ladi. 

Birinchi  sathdagi  modul  –  almashtiradigan  tipik  element  (TEZ)  elektrik  ulagichlar  va  nulli 

sathni moduli o„rnatilgan birlamchi platadir (PP). 

 

Ikkiinchi  sathdagi  modul  –  asosiy  konstruksiyasida  birinchi  sathdagi  modullar  bilan 

ulaniladigani bo„lgan paneldir. 

Uchinchi sathni moduli – bloklar yoki 4.2-4.3- rasmlar o„rnatiladigan stoyka. 

0.5  –  sathli  modul  korpussiz  mikrosxemalar  joylashgan  pedlojkadan  tashkil  topgan 

mikroto„plam. 

2.5  sathli  moduli  –  6  –  8  joylashadigan  ramadir.  Bu  razmeri  katta  bo„lmagan  birinchi  sathni 

modullarini apparat o„rnatiladigan reja. 

---

 

32 

Sistemani  hamma  modullari  konstruktiv,  elektrik  va  eksplutatsiya  qilish  parametrlari  bo„yicha 

o„zaro mos tushadigan bo„lishlari kerak. 

Elektron  apparatlarga  bazali  tashuvchilarni  konstrutsiyasi  degan  tushincha  qo„llaniladi.  Bu 

shunday  detallar  yoki  detallar  to„plamiki,  apparaturani  tashkil  etuvchilarini  joylashtirish,  montaj 

qilish hamda tashqi ta‟sir sharoitida EA turg„un ishlashini taminlaydi. 

Bazali tashuvchi konstruksiya deganda ma‟lum vazifani bajaradigan har-xil EA yaratish uchun 

xizmat  qiladigan  standartli  tashuvchi  tushiniladi.  Bazali  tanishuvchining  kanstruksiyasida  EA 

rivojlantirish uchun, unga yordamchi modullar qo„shish uchun zaxirali joylar bo„ladi.