Respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Кириш

Мамлакатимиз иқтисодиётининг амалга оширилаётган чуқур таркибий ўзгаришларнинг, юртимиз бир пайтлардаги аграр республикадан босқичма-босқич равишда саноати ривожланган замонавий давлатга айланиб бораяпти.

Юртимизда инсон манфаатлари, ҳуқуқ ва эркинликлари юксак қадрият бўлган ижтимоий йўналтирилган бозор иктисодиётига асосланган ҳуқуқий демократик давлат ва фуқаролик жамият барпо этиш йўлидан изчил ривожланиб бормоқда. Иқтисодиётимизнинг турли соҳа ва тармоқлари ўртасидаги мутаносибликнинг кучайиши ҳамда барқарор ўсиш суръатларининг таъминланиши натижасида аҳоли даромадлари, турмуш даражасининг сезиларли равишда ошиши эртанги кунга бўлган ишончимизнинг тобора мустаҳкамланиб боришига замин яратмоқда.
Шўртан газ-кимё комплексида ишлаб чиқарилаётган метан негизида синтетик суюқ ёқилғи ишлаб чиқаришни йўлга қўйилди.
Хозирги кунда ер қатламини 10% қишлоқ хўжалигини етиштириш учун фойдаланилади. Аҳоли сони ўсиб бориши билан бирга унинг эҳтиёжи ҳам ошиб боради. Шунинг учун ердан унумли фойдаланиш талаби ошиб бормоқда.
Ўғит ўсимликларни озиқланиши ва унумдорлигини оширувчи минерал модда. Ўсимликнинг меъёрида ўсиши ва ривожланиши учун уни етарли миқдордаги озуқа моддалари билан таъминланиши керак. Ўсимликлар учун азот, фосфор, калий, кальций, магний, олтингугурт ва темир асосий озуқа моддалари хисобланади.
Азот саноатини олдида турган муҳим вазифаларидан бири бу атмосферадаги азотдан тўғридан- тўғри ўзлаштирувчи усулларни топишдир.
Микроўғитлар – таркибида микроелементлар тутган ва ўсимликни ривожланиши учун кам ишлатиладиган моддаларга айтилади. Улар қаторига рух, мис, марганец, бор, молибден,собелт ва бошқа элементлар киради. Ўсимликларнинг хаётий фаолиятида углерод, кислород ва водороддан кейин азот фосфор ва калий хам мухим ахамиятга эгадир. Бундай элементлар тўтган ўсимликларнинг озуқа махсулотлари кишлок хужалигида асосий минерал ўғитлар номи билан юритилади.
Азот, калий ва фосфор ўсимлик учун энг зарур озуқа моддалардир. Ўсимлик бу элементларни тупроқдан олади, тупроқда бу моддалар микдори йилдан-йилга камайиб, тупроқнинг унумдорлиги пасайиб боради, бу экиннинг хосилдорлигига салбий таъсир этади. Тупроқнинг унумдорлигини ошириш учун ерни етарли даражада ўғитланиши керак.
Минерал ўғитлар экиннинг хосилдорлигиини ошириши билан биргаликда махсулотлар сифатини хам яхшилайди: дондаги оксил ва картошкадаги крахмал микдорларини кўпайтиради, пахта толасининг пишиқлигини оширади.
Ўғитлар келиб чиқиши вазифаси ,хоссаси ва олиш усулларига қараб синфланади. Келиб чиқишига кўра минерал, органик ва бактериал ўғитларга бўлинади.
Гунг - органик ўғитлардан энг фойдалиги ҳисобланади. Гунг таркибида унинг ҳар тоннасида 5 кг азот, 2,5 кг фосфат ангидрид ва 6 кг калий оксид бўлади. Тупроқни озуқа моддалари билан етарлича таъминлаши учун гектарига 20 т дан 40 т гача гунг солиниши лозим. Органик ўғитлар қишлоқ ҳўжалигининг кун сайин ўсиб бораётган талабини қондира олмайди,

2.