Respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

Pul muomalasi qonuni muomala uchun zarur pul miqdorini aniqlash 
va unga muvofiq muomalaga pul chiqarishni taqozo qiladi. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Muomala uchun zarur bo‘lgan pul miqdori barcha sotiladigan tovar 
va xizmatlar summasiga to‘g‘ri  mutanosib, pul harakati tezligiga teskari 
mutanosib  bo‘lib,  ana  shu  bog‘lanish  pul  muomalasi  qonunining 
mazmunini ifodalaydi. 
Uning matematik 
ifodasi 
M
i=1
 
= 

n 
PQ / V;  
   
M – muomala uchun zarur pul miqdori; 

PQ – yil davomida yaratilgan YaIM yoki 
turli  narxlar  darajasida  sotiladigan  barcha 
tovarlar va xizmatlar miqdori (summasi); 
V – pulning aylanish tezligi; V = 12/T; 
T  –  pul  birligining  1  marta  aylanish  uchun 
ketgan vaqt, ya’ni pulning bankdan chiqib, 
yana qaytib kelishi uchun ketgan vaqt.  

---

 
174 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
PM = 

TB + 

MКT – 

QST + 

BBQT 
 
 
              At  

TB  –  ayriboshlanadigan  tovarlar  narxlari 
summasi; 

MКT – qarzga sotilib muddati kelgan 
to‘lovlar summasi; 

QST–qarzga sotilgan tovarlar summasi; 

BBQT–bir-birini qoplovchi bitimlar summasi; 
At–pul birligining aylanish tezligi. 
 
Кlassik usul