Respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

Hisobvaraq egalarining yuqori turuvchi tashkilotlari tomonidan so‘ralganda;

Davlat nazorat idoralari, jumladan sud va soliq idoralari tomonidan yozma ravishda talab qilib so‘ralganda.

Boshqa hollarda mijozlar hisobvaraqlarining ahvoli haqida yozma ravishda ma’lumot berish taqiqlanadi.
Shunday holatlar ham bo‘ladiki, mijozlar biror sabab bilan bankdan olgan o‘z shaxsiy hisobvaraqlarining ko‘chirmalarini yo‘qotib qo‘yishlari mumkin.
Agar mijoz shaxsiy hisobvaraqdan ko‘chirmani yo‘qotib qo‘ysa, mijozga ko‘chirma dublikati berilishi mumkin. Buning uchun mijoz ko‘chirmani yo‘qotish sabablarini ko‘rsatgan holda ariza yozib bank rahbariga taqdim etishi lozim. Arizaga korxona rahbari va bosh buxgalter imzo qo‘yishlari kerak.
Yordamchi kitob, ya’ni analitik hisob materiallariga yana operatsion jurnal, kassa operatsiyalari bo‘yicha yuritiladigan kirim kassa jurnallari va chiqim kassa jurnalllari, bankning asosiy vositalari, nomoddiy aktivlari va materiallari bo‘yicha yuritiladigan kartochkalarni ham kiritish mumkin.
Operatsion jurnallar har bir mas’ul ijrochi yuritadigan hisobvaraqlar bo‘yicha alohida tuzilib, unda hisobvaraqlar bo‘yicha o‘tkazilgan operatsiyalar haqida ma’lumot beriladi, uni shaxsiy hisobvaraqlarning umumiy ko‘rinishi deyish ham mumkin. Operatsion jurnalda sana, hisobvaraq nomeri, debet va kredit aylanmalari hisoblash texnikasi dasturida nazarda tutilgan bo‘lsa, hisobvaraq nomi ham ko‘rsatiladi.
Bank kassasi bilan bog‘liq bo‘lgan yordamchi kitob materiallari ikkita bo‘lib,

ular:

-kassaning kirim jurnali;

-kassaning chiqim jurnali.
Har kuni bank kassasiga topshirilayotgan naqd pul summasi kassaning kirim

jurnalida nazoratchi tomonidan qayd etib boriladi. Unda sana, pul topshirayotgan korxona hisobvarag‘i nomeri, kirim kassa hujjati sanasi, hujjat nomeri, hisobot ramzi, summasi ko‘rsatiladi.
Kassaning chiqim jurnali ham kundalik chiqim kassa operatsiyalari bajarilganda nazoratchi tomonidan rasmiylashtiriladi. Jurnalda sana, mijozning talab qilib olinadigan depoziti bo‘yicha hisobvaraq nomeri, chiqim kassa hujjati sanasi, hujjat nomeri, hisobot ramzi, summasi ko‘rsatiladi. Shu bilan birgalikda nazoratchi va kassirning imzosi uchun ham alohida joy ajratilgan. Quyida kirim kassa jurnalining shaklini keltiramiz.