Республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги давлат солиқ ҚЎмитаси солиқ академияси

2. O‘qituvchining har bir darsga kundalik tayyorgarligi.

O‘qituvchining har bir darsga sifatli tayyorgarlanishi darsning tashkil etish, talabalarga beriladigan bilim, ko‘nikma va malakalarni qay darajada o‘zlashtirilishini ta’minlaydi. Darsga tayyorlanish algoritimi (qoidalar majmui) barcha omillar, holatlarni hisobga olish va kafolatlaydigan izchil tadbir bo‘lishi zarur. Shuning uchun har birdarsga tayyorlanishda quyidagi tavsiyalara rioya qilishi lozim.

Darsga tayyorlanishdan oldin quydagilarga e’tiborini qaratishi zarur:
Darsda talaba shaxsini rivojlantirish uchun avvalo uning idrokini xotirasini kuchaytirish asosida o‘quv materialini mustakam esda saqlanishini ta’minlash zarur. Darsning maqsadiga erishish uchun o‘quv materiallarni to‘g‘ri tanlash bunda talabalarning bilim saviyasini hisobga olish va darsni jihozlashga jiddiy e’tibor berish, o‘quv materiallar talabalarga tushunarli bo‘lishi uchun ta’limning metod va usullarini o‘rinli qo‘llashham muhimdir. Dars o‘qituvchiga juda katta mas’uliyat yuklaydi. Shunga ko‘ra, atroflicha tayyorlanish tajribali o‘qituvchi uchun ham yosh o‘qituvchi uchun ham zarur. O‘qituvchi o‘z vazifasini sifatli bajara olishi uchun talabalar shaxsini har tomonlama o‘rganishi shart. Talaba shaxsini o‘rganish oddiygina tadbir emas, balki ta’lim-tarbiyadan ko‘zlangan maqsadga erishishning
eng muhim yo‘lidir.
Shuning uchun birinchi navbatda sinf jamoasini o‘ziga xos xususiyatlarini e’tiborga olish lozim:

• 
  sinfning bilim va o‘zlashtirishsaviyasi;
  
• 
  talabalarning fanga bo‘lgan munosabati;
  
• 
  sinfning ishlash tezligi;
  
• 
  bilim, ko‘nikma va malakalarni shakllanganligi;
  
• 
  xar xil turdagi o‘quv jarayoniga munosabati
  
• 
  talabalarning intizomi.
  

Ikkinchi navbatda esa har bir talabaning individual xususiyatlari e’tiborga olish zarur:

• 
  nerv tizimining turlarini shakllanganlik darajasi;
  
• 
  o‘zaro fikr almashuvi;
  
• 
  xissiyotga beriluvchanlik;
  
• 
  yangi materialni talabalar tomonidan qabul qilishni boshqarish;
  
• 
  yomon kayfiyatni tarqatish yo‘llarini bilish;
  
• 
  o‘zining bilim va qobiliyatiga ishonish;
  
• 
  tayyorlanmasdan ifodalash mahoratini xisobga olish;
  
• 
  har xil ta’lim vositalaridan foydalanishni bilish (TSO, AKT).
  

O‘qituvchi oldida turgan vazifalardan biri talabalarga beriladigan ta’lim va tarbiya sifatini oshirish uni yanada rivojlantirish va yuqori bosqichga ko‘tarish talab qilinadi. Shuning uchun o‘qituvchi aniq sharoitlarni va imkoniyatlariga ega ko‘p mos keladigan o‘quv jarayonini ongli ravishda tanlab olishi foydadan xoli emas. Bu ish darsning muhim tomonlarini tanlashda tavakkalchilikka bilim, ko‘nikma va malakalarni o‘zlashtirish jarayonini boshqarishga qandaydir tasodifiy yondoshishga yo‘l qo‘ymaydi. Demak, o‘qituvchi har bir darsni rejalashtirganda darsni puxta o‘tkazilishini ta’minlash uchun kerakli darajada dars ishlanmasini batafsil tuzishi, aniq vaziyatni e’tiborga olib darslarni turlixil shaklda o‘tkazishi lozim.
O‘qituvchining kundalik darsga tayyorgarligi quyidagi bosqichlarda amalga oshirish zarur:

• 
  tavqim-mavzu reja asosida dars mavzusini maqsad va vazifalarnidars shakli va turlarini tarbiyaviy imkoniyatlarini aniqlash;
  
• 
  bo‘lim yoki mavzu bo‘yicha darsni tizimini ishlab chiqish;
  
• 
  dastur, metodik qo‘llanmalar, darslik va qo‘shimcha adabiyot asosida darsning maqsadini belgilab olish;
  
• 
  darsning o‘quv materialining mazmunini optimallashtirish;
  
• 
  talaba darsda bilib olishi va eslab qolishi zarur bo‘lgan asosiy mazmunni ajratib olish;
  
• 
  darsning o‘quv vazifalarini aniq ifoda qilish;
  
• 
  darsning strukturasi, turi, metodlari va o‘qitish usullarni belgilab olish;
  
• 
  fanlararo bog‘lanishni aniqlash va undan darsda foydalanish yo‘llarini belgilab olish;
  
• 
  o‘qituvchi va talabalarning darsdagi faoliyatlarini rejalashtirish;
  
• 
  darsning didaktik vositalarini tanlash (rasmlar, tarqatma materiallari, jadvallar, chizmalar, va boshqalar);
  
• 
  darsda foydalaniladigan jihozlarni tekshirish;
  
• 
  talabalarning darsdagi mustaqil faoliyatlari hajmini belgilab olish;
  
• 
  darsda olingan bilim, ko‘nikma va malakalarni mustaxkamlash usul va shakllarini belgilab olish;
  
• 
  uy vazifasini hajmini belgilab olish;
  
• 
  darsni yakunlash shakllarini belgilab olish;
  
• 
  belgilangan talablar asosida darsning ishlanmasini yozish.